T.C.
MİLLİ EĞİTİM
BAKANLIĞI
TALİM VE TERBİYE
KURULU BAŞKANLIĞI
Karar Sayısı : 38
Karar Tarihi : 10/05/1999
Konu : Lise Demokrasi ve İnsan Hakları Dersi Öğretim
Programının Kabulü.
Lise Demokrasi ve İnsan Hakları Dersi Öğretim
Programının, 1999-2000 Öğretim Yılı’ndan itibaren uygulanmak ve denenip
geliştirilmek üzere ekli örneğine göre kabulü kararlaştırıldı.
Metin BOSTANCIOĞLU
Millî Eğitim Bakanı
LİSE DEMOKRASİ VE
İNSAN HAKLARI DERSİ
ÖĞRETİM PROGRAMI
PROGRAMIN
UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
1. İnsan haklarını benimsemek, korumak ve hakların
kullanılması bilincine varmak, günümüz insanı için zorunluluk hâline gelmiştir.
Ancak, bu bilinç kadar önemli olan başka bir olgu da, bu hakları gerçek yaşama
aktararak kullanımına geçerlilik kazandırmaktır.
2.
Demokrasi ve İnsan Hakları dersinde, öğretmen-öğrenci ilişkilerinde öğrenciyi
merkeze alan, özgür ve güvenli bir sınıf ortamı oluşturulmalıdır. İnsan
haklarına saygı, soyut söylemlerle sınırlı kalmayıp, somut olarak öğrencilere
yaşatılmalıdır.
3.
Öğrencinin kişiliğine ve düşüncelerine önem verilerek ve saygı gösterilerek;
öğrencilere, insan haklarını ve demokrasiyi koruma ve geliştirme sorumluluğu
taşıyan bir kişi olduğu bilinci kazandırılmalıdır.
4.
Öğrencilere; günlük yaşamın siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel olay ve
sorunlarıyla bağlantısı içinde; yalnızca insan hakları ve demokrasiyi
tanımaları değil, aynı zamanda, çevrelerindeki sorunları tartışıp çözüm
önerileri geliştirmeleri ve eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme yeteneği
kazanmaları konusunda da yardımcı olunmalıdır.
5.
Programdaki konular işlenirken, güncel yaşamla ilişki kurulmasına ve öğrencinin
soran, eleştirel düşünen, özgürce konuşabilen anlayışlı ve saygılı bir kişilik
oluşturmasına olanak sağlanmalıdır.
6.
Konular işlenirken, programdaki sıra esas olmakla birlikte; Anayasal
sınırlılıklar içinde öğretmen, güncel gelişmeler doğrultusunda da fırsat
eğitimi yoluyla konuların sırasında değişiklik yapabilir.
7.
Öğrencilere, demokratik kişilik kazandırabilmek ve kişiliklerini davranışlara
yansıtabilmek için sınıf ve okul içi ile okul dışı etkinliklerden yararlanma
ortamı sağlanmalıdır.
8.
İnsan Hakları ve Demokrasi dersi, bir seminer niteliğinde düzenlenmelidir.
Dersin işlenişinde konuların özelliğine uygun olarak, sorulara sorularla cevap
verme, tartışma, soru-cevap, rol oynama, örnek olay, problem çözme, beyin
fırtınası, gezi, gözlem ve görüşme gibi yöntem ve teknikler kullanılarak
öğrencilerin araştırma-incelemeyoluyla öğrenmeleri sağlanmalıdır.
9.
Demokrasi ve İnsan Hakları dersi Lise 3’de seçmeli olarak okutulur. Bu programa
göre hazırlanacak ders kitabı A4 ebadında 4-6, A5 ebadında 6-8 forma olacaktır.
10.
Programda yer alan kavramlarla ilgili sözlük ile araç gereçler bölümünde
belirtilen yazılı belgeler, ders kitabının sonunda ek olarak verilmelidir.
1. Uyum ve barış içinde bir arada yaşamanın gereği
olarak demokrasinin temel ilkelerini kavrayabilme ve bu ilkelerin insan
haklarıyla ilişkisini kurabilme
2.
İnsan haklarının demokratik devletin örgütlenmesindeki ve organlarının
işleyişindeki yerini ve önemini kavrayabilme
3.
Demokrasinin ön koşullarını ve diğer yönetim biçimlerinden farkını görerek,
insan haklarının gelişmesi ve korunmasıyla ilgisini kurabilme
4.
Demokratik yönetimlerde, hukukun oluşturulmasında ve adaletin
gerçekleştirilmesinde, insan haklarının rolünü kavrayabilme
5.
İnsan haklarını ve demokrasiyi koruma ve geliştirmenin bütün insanlar için
ortak bir sorumluluk olduğu bilinciyle, özgür, etkin ve katılımcı yurttaş
olabilme
6.
Demokrasinin tarihsel süreç içindeki gelişimini, ekonomik ve toplumsal
boyutlarıyla kavrayabilme
7.
Türkiye’deki demokratikleşme hareketlerini, demokrasi ve insan haklarının
ilkelerine uygunluğu açısından değerlendirme ve diğer ülkelerdeki uygulamalarla
karşılaştırabilme
8.
Atatürk İnkılâp ve ilkelerinin insan hakları ve demokrasinin ilkeleriyle
bağlantısını kurabilme
9.
Dünya ve yurt sorunları üzerinde, insan hakları ve demokrasinin ilkeleri
açısından düşünebilme ve çözüm yolları önerebilme
10.
İnsan haklarına ve temel özgürlüklere saygı bilincini, evrensel değer ve
duygular çerçevesinde geliştirebilme
ÜNİTE 1
İNSAN HAKLARI,
HUKUK VE DEVLET
Ünitenin Amacı :
Öğrencileri, devletin varlık nedeninin yurttaşların
insan haklarını korumak, işlevinin de kamuyu, bütün yurttaşların haklarını
eşitlikle koruyacak şekilde yönetmek olduğu ve devletin temelinin hukuk,
hukukun temelinin de insan hakları olması gerektiği konularında düşündürmeyi
amaçlamaktadır.
Öğrenci Kazanımları :
Bu amaca ulaşabilmek için öğrenciler:
1. Hak, özgürlük, eşitlik, birey (kişi), insan
hakları, temel haklara örnekler vererek adalet, hukuk ve devlet, kavramları
arasındaki ilişkiyi gösterir.
2.
Hukuksal bir kurum olarak devletin amacının toplumsal ilişkileri adalete göre
düzenlemek ve kamuyu yönetmek olduğunu gerekçeleri ile gösterir.
3.
“Adalet devletin temelidir” sözünden hareketle devlet ile adalet arasında
ilişki kurar.
4.
Devletin ana işlevinin, ülkedeki herkesin insan haklarından yararlanmasını
sağlayacak biçimde hizmet etmek olduğunu gerekçeleri ile gösterir.
5.
Lâik devlet, hukuk devleti ve sosyal devlet ile insan hakları arasında ilişki
kurarak, bunların insan haklarının gerçekleşmesinin ön koşulu olduğunun
bilincine varır.
6.
İnsan haklarına saygılı devlet ile insan haklarına dayalı devlet anlayışlarını
karşılaştırır ve devletin neden insan haklarına dayalı olması gerektiğini
açıklar.
7.
Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarının, insan hakları ile olan
ilişkilerini gerekçeleri ile gösterir.
KAVRAMLAR
Hak, Özgürlük, Eşitlik, Birey (Kişi) İnsan Hakları,
Temel Haklar, Adalet, Hukuk, Devlet, Sosyal Devlet, Lâik Devlet, Hukuk Devleti
KONULAR
İNSAN HAKLARI, HUKUK VE DEVLET
A. Temel Kavramlar
1. Hak, Özgürlük ve Eşitlik Kavramları
2. İnsan Hakları ve Temel Haklar
3. Adalet, Hukuk ve Devlet Kavramları
B. İnsan Hakları ve Devlet
1. Hukuksal Bir Kurum Olarak Devlet
2. Lâik Devlet ve İnsan Hakları
3. Hukuk Devleti ve İnsan Hakları
4. Sosyal Devlet ve İnsan Hakları
C. İnsan Hakları, Devletin Örgütlenmesi ve İşleyişi
1. İnsan Haklarına Saygılı Devlet
2. İnsan Haklarına Dayalı Devlet
ETKİNLİKLER
Etkinlikler ünitenin tümüne yönelik öneriler
biçiminde hazırlanmıştır. Öğretmen, bunları aynen ya da öğrencinin düzeyine ve
günlük yaşamdaki gelişmelere uyarlayarak uygulayabilir. Öğretmen, söz konusu
kazanımları öğrencilerin elde edebilmeleri için öğrencilerin düzeyine ve
konuların özelliğine göre tartışma, rol oynama, örnek olay, problem çözme, beyin
fırtınası, gezi, gözlem ve görüşme gibi yöntem ve teknikleri kullanarak başka
etkinlikler de düzenleyebilir. Amaç, öğrencilerin yukarıdaki kazanımları
ezberlemeden edinebilmeleri ve bilgiye araştırma yoluyla ulaşabilmeleridir.
Öğretmen, öğrencilerin bu ünitedeki temel
kavramlarla ilgili düşündüklerini söylemelerini ve örnekler yardımıyla
kavramlar üzerinde tartışmalarını sağlar. Sınıfı üç gruba ayırarak bir grubun
Anayasa’da, bir grubun İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde, bir grubun da
Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’de bu kavramlarla ilgili maddeleri bulup sınıf
panosuna asmalarını ve bu maddeler üzerinde düşünmelerini ister. Ayrıca, kaynak
kişiler (savcı, yargıç, avukat, kaymakam, ilgili bir kamu görevlisi) sınıfa
davet edilebilir ya da öğrencilerin bu kişilerle görüşme yapmaları sağlanır.
“Adalet devletin temelidir” sözü (ya da konu ile
ilgili benzer sözler) panel ya da yuvarlak masa yöntemi kullanılarak
tartıştırılır. Panelde görevli öğrencilere, diğer öğrencilerin soru sorması
istenerek panele herkesin katılımı sağlanır.
Kendi yaşamında uğradığı ya da çevresinde gördüğü
bir haksızlığı örnek vererek bu haksızlığın nasıl giderilebileceğini
tartışmaları istenir.
Anayasa’da devlete verilen görevler incelenerek, bu
görevler açısından günlük yaşamdaki uygulamalar değerlendirilir.
Öğrencilerden, insan hakları ile lâik devlet, hukuk
devleti ve sosyal devletin nasıl ilişkili olduğunu tartışmaları istenir. Lâik
olmayan devletlerdeki bazı uygulamalarla ilgili Türkiye’de yayınlanan gazete,
dergi, makalelerden örnekler getirilerek sınıf panosuna asılır.
Günlük yaşamlarından ve kitle iletişim araçlarından
varsa gazete, dergi, radyo ve televizyon gibi yayınlardan sosyal devletin
gereklerine uygun olan ve olmayan örnekler göstermeleri istenir.
Günlük yaşamlarından ve kitle iletişim araçlarından
varsa gazete, dergi, radyo ve televizyon gibi yayınlardan hukuk devletine
ilişkin örnekler göstermeleri istenir.
Öğrencilerin insan haklarına saygılı devlet ile
insan haklarına dayalı devlet kavramlarını tartışmaları istenir.
Devletin, insan haklarına dayanmadığı zaman neler
olabileceğini, örneklere dayalı olarak düşünmeleri ve tartışmaları istenir.
ARAÇ-GEREÇ VE KAYNAKLAR
1. Anayasa
2. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Metni
3. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
4. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa
Sosyal Şartı
5. Halklar Arasında Gençlerde Barış, Karşılıklı
Saygı ve Anlayış İdeallerinin Geliştirilmesi Bildirgesi
6. Video Kaseti, Bilgisayar Yazılımı
GEZİ, GÖZLEM, PROJE VE UYGULAMALAR
1. TBMM , Anayasa Mahkemesi, Barolar, Valilik,
Kaymakamlık, Adliye ve Yargı Organları gibi yerlere gezi düzenlenir.
2. Uzman ve kaynak kişiler sınıfa davet edilir ya da
ziyaret edilir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Örnek)
1. Verilen bir örnek olay ya da durumda devletin
amacının ne olduğunu bulunuz.
2. Devlet ile adalet arasındaki ilişkiyi anlatan bir
kompozisyon (deneme, yazı) yazınız.
3. Devletin ana işlevinin, Anayasa çerçevesinde
nasıl belirlendiğini açıklayınız.
4. Lâik devlet, hukuk devleti ve sosyal devlet ile
insan hakları arasında nasıl bir ilişki olduğunu çevrenizden örnekler vererek
yorumlayınız.
5. İnsan haklarına saygılı devlet ile insan
haklarına dayalı devlet anlayışlarının arasındaki farklılıkları açıklayınız.
6. Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarının
insan haklarının sağlanması ile nasıl ilişkili olduğunu örneklerle açıklayınız.
DEĞERLENDİRME
Öğretmen, ölçme sonuçlarına göre öğrencilerin
başarıları hakkında karar verir.
ÜNİTE 2
YÖNETİM VE YAŞAM
BİÇİMİ OLARAK DEMOKRASİ
Ünitenin Amacı :
Öğrencilerin, demokrasi düşüncesini, tarihsel
gelişim süreci içerisinde, ilke ve kurumlarıyla kavramalarını ve insan
haklarını koruyabilen ve onlardan tam yararlanmalarını sağlayan demokrasinin
koşulları üzerinde düşünmelerini amaçlamaktadır.
Öğrenci Kazanımları :
Bu amaca ulaşabilmek için, öğrenciler:
1. Düşünce ve kavram olarak demokrasinin, Eski
Çağ’daki, Yeni Çağ’daki ve 20. Yüzyıldaki gelişimini inceler.
2.
İlke ve kurumlarıyla demokrasiye günlük yaşamdan örnekler vererek tartışır.
3.
İnsan hakları ile demokrasi arasında yaşamsal bir ilişki olduğunu görür.
4.
Türkiye’de 19. ve 20. yüzyıldaki demokratikleşme hareketlerini ana özellikleri
bakımından karşılaştırır.
5.
Türkiye’de demokratikleşme hareketlerinin insan haklarının korunmasına ve
gelişmesine etkisini gerekçeleri ile tartışır.
6.
İlke ve kurumlarından biri eksik olan demokrasinin neden insan haklarını
gerçekleştiremeyeceğini gerekçeleri ile gösterir.
7.
Demokrasinin bir yaşam biçimine dönüştürülüp dönüştürülmediği konusunda yakın
çevresinden somut örnekler verir.
KAVRAMLAR
Demokrasi,
Katılımcı Demokrasi, Çoğulcu Demokrasi, Siyaset, Demokratik Devlet
KONULAR
YÖNETİM
VE YAŞAM BİÇİMİ OLARAK DEMOKRASİ
A.
Demokrasi Düşüncesinin Gelişimi ve Demokrasi Kavramı
B.
Demokrasinin İlke ve Kurumları
1.
Seçimler ve Temsil
2.
Siyasal Partiler
3.
Çoğulculuk ve Katılım
4.
Hukukun Üstünlüğü
C.
Türkiye’de Demokratikleşme Hareketleri ve İnsan Hakları
D.
Demokratik Yönetimlerde İnsan Haklarının Gerçekleştirilmesinde Karşılaşılan
Sorunlar
E.
Yaşam Biçimi Olarak Demokrasi
ETKİNLİKLER
Etkinlikler ünitenin tümüne yönelik öneriler
biçiminde hazırlanmıştır. Öğretmen, bunları aynen ya da öğrencinin düzeyine ve
günlük yaşamdaki gelişmelere uyarlayarak uygulayabilir. Öğretmen, söz konusu
kazanımları öğrencilerin elde edebilmeleri için öğrencilerin düzeyine ve
konuların özelliğine göre tartışma, rol oynama, örnek olay, problem çözme,
beyin fırtınası, gezi, gözlem ve görüşme gibi yöntem ve teknikleri kullanarak
başka etkinlikler düzenleyebilir. Amaç, öğrencilerin yukarıdaki kazanımları
ezberlemeden edinebilmeleri ve bilgiye araştırma yoluyla ulaşabilmeleridir.
Öğretmen demokrasi düşüncesinin, Eski Çağ’da, Yeni
Çağ’da, 20. Yüzyılda gelişimini şematik olarak maddeler hâlinde açıklar.
Öğrencilerden bu şema üzerinde her dönemle ilgili belirleyici özelliklerini
işaretlemelerini ister.
Öğrencilerin, demokrasinin ilke ve kurumlarının
uygulamada gerçekleştirilme düzeyi konusunda ülkemizden ve dünyadan örnekler
vererek tartışmaları sağlanır. Demokrasinin ilke ve kurumlarından birinin eksik
uygulanması durumunda nelerin olabileceği tartışılır. Gerekirse sınıfa konu ile
ilgili kaynak kişiler davet edilir; öğrencilerin daha önceden hazırladıkları ve
o an düşündükleri soruları bu kişilere sormaları sağlanır.
Öğretmen, öğrencilerin demokratik olmayan
yönetimlerde insan haklarının gerçekleştirilmesi konusunda hangi sorunlarla karşılaşılabileceğini
dünyadan verilen örneklerle (gazete, dergi ve televizyon vb.de yer alan
haberlerden yararlanılabilir) tartışmalarını ister.
Öğrenciler, Türkiye’de 19. ve 20. yüzyıldaki
demokratikleşme hareketlerini ilgili belgeleri inceleyerek diğer ülkelerdeki
gelişmelerle karşılaştırırlar, tartışarak değerlendirirler.
Öğretmen, öğrencileri Türkiye’de demokratikleşme
hareketlerinin insan haklarının gerçekleştirilmemesi durumunda neler
olabileceği konusunda tartıştırır.
Öğretmen, öğrencilere örnek olay vererek (tepegözle
yansıtabilir veya öğrencilere fotokopi dağıtabilir) onlardan, bir grupta,
örneğin öğrencinin sınıfında, ailede, okulda ya da parlamentoda oy çokluğu ile
alınan bir kararın demokratik olup olmadığını belirlemelerini ister.
Öğretmen, oy çokluğuyla alınan bir kararın insan
haklarını gerçekleştirecek ve koruyabilecek nitelikte olmasını sağlayabilecek
koşulların neler olabileceğini bir önceki etkinlikte yer alan örnek olay
yardımıyla öğrencilere buldurur.
ARAÇ-GEREÇ VE KAYNAKLAR
1. Anayasalar
2. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Görsel
Malzeme
3. Çocuk Hakları Sözleşmesi
4. Gazete, Dergi
5. Slayt, Bilgisayar Yazılımı
GEZİ, GÖZLEM, PROJE VE UYGULAMALAR
1. Bir kütüphaneye gezi düzenlenir.
2. Bir toplantıdaki oylama izletilir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Örnek)
1. İnsan hakları ile demokrasi arasındaki ilişkiyi
örnekler vererek açıklayınız.
2. Türkiye’de
demokratikleşme hareketlerinin insan haklarının korunması ve gelişmesine
katkısını gerekçeleriyle açıklayınız.
3. Öğretmen,
sınıfta öğrencilerin, bir örnek olay / okuma parçasında geçen olayları
inceleyerek demokrasinin bir yaşam biçimine dönüşüp dönüşmediğini
tartışmalarını sağlar. Öğrencilerin katılımlarını ve katkılarını değerlendirir.
DEĞERLENDİRME
Öğretmen, ölçme sonuçlarına göre öğrencilerin
başarıları hakkında karar verir.
ÜNİTE 3
İNSAN HAKLARI VE
KORUNMASI
Ünitenin Amacı:
Öğrencilerin insan haklarının korunmasının ve
gerçekleştirilmesinin gerekliliği konusunda düşünmelerini sağlamayı amaçlamaktadır.
Öğrenci Kazanımları :
Bu amaca ulaşabilmek için öğrenciler:
1. İnsan haklarının korunduğu ve gerçekleştirildiği
durumlara çevresinden örnekler verir.
2.
İnsan haklarının korunmadığı ve gerçekleştirilmediği durumlara çevresinden
örnekler verir.
3.
Verilen örnekleri karşılaştırarak insan haklarının korunmasının ve
gerçekleştirilmesinin önemini yorumlar.
4.
İnsan haklarının artık yalnızca bir ülkenin iç sorunu olmadığının bilincine
varır.
5.
insan haklarının uluslar arası korunmasının hukuksal dayanaklarını örneklerle
açıklar.
6.
Kişisel ve siyasî hakları koruyan organların rolünü gösteren örnekler verir.
7.
Sosyal hakları koruyan organların rolünü gösteren örnekler verir.
8.
Koruma organlarının caydırıcı ve yazılı hukuku geliştirici katkılarını
gerekçeleriyle açıklar.
9.
Koruma sistemlerinin eksikliğinin, yetersizliğinin ve sorunlarının farkında
olur.
10.
İnsan haklarının korunmasının ve gerçekleştirilmesinin çağdaş demokrasilerin gelişmesindeki
ve gerçekleştirilmesindeki rolünü yorumlar.
KAVRAMLAR
İnsan Hakları, Kişisel Haklar, Siyasal Haklar,
Sosyal Haklar, İnsan Haklarının Korunması
KONULAR
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
A. İnsan Haklarının Korunması
1. İnsan Haklarının Uluslar Arası Koruma Altına
Alınması ve Sonuçları
2. Uluslar Arası Korumanın Dayanakları ve Türleri
B. Uluslar Arası Koruma Mekanizmaları ve İşlevleri
1. Başlıca Uluslar Arası Koruma Organları
2. Koruma Mekanizmalarının İşlevleri ve Katkıları
C. Uluslar Arası Korumada Sivil Toplum Örgütlerinin
Yeri ve Rolü
D. Günümüzde İnsan Haklarının Korunması Konusunda
Demokrasilerde Karşılaşılan Sorunlar
ETKİNLİKLER
Etkinlikler ünitenin tümüne yönelik öneriler
biçiminde hazırlanmıştır. Öğretmen, bunları aynen ya da öğrencinin düzeyine ve
günlük yaşamdaki gelişmelere uyarlayarak uygulayabilir. Öğretmen, söz konusu
kazanımları öğrencilerin elde edebilmeleri için öğrencilerin düzeyine ve
konuların özelliğine göre tartışma, rol oynama, örnek olay, problem çözme,
beyin fırtınası, gezi, gözlem ve görüşme gibi yöntem ve teknikleri kullanarak
başka etkinlikler düzenleyebilir. Amaç, öğrencilerin yukarıdaki kazanımları
ezberlemeden edinebilmeleri ve bilgiye araştırma yoluyla ulaşabilmeleridir.
Öğrencilerin, koruma organlarıyla ilgili verilecek
somut örnekler üzerinde değerlendirme yapmaları ve korumanın yeterli ve etkili
olup olmadığı konusunda tartışmaları istenir.
Sınıfta örnekler çerçevesinde sivil toplum
kuruluşlarının önemi tartışılır.
Öğretmen, sınıfta verilen örnekler üzerinde sivil
toplum örgütlerinin korumadaki önemini tartıştırır. Ayrıca öğretmen,
öğrencilere koruma organlarının eksikliklerini, yetersizliklerini örnek olaylar
yoluyla buldurur ve öğrencileri nasıl olması gerektiği konusunda tartıştırır.
ARAÇ-GEREÇ VE KAYNAKLAR
1. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve 11 Sayılı
Protokol
2. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa
Sosyal Şartı
3. Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslar Arası
Sözleşmesi
4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
5. İnsan Hakları İle İlgili Diğer Belgeler
GEZİ, GÖZLEM, PROJE VE UYGULAMALAR
İnsan Hakları Kuruluşları, Avukat Büroları ve
Barolar ziyaret edilir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Örnek)
1. Koruma organlarının caydırıcı katkılarını
örneklerle açıklayınız.
2. Koruma
organlarının, yazılı hukuku geliştirici katkılarını örneklerle açıklayınız.
3. İnsan
haklarının neden ülkelerin sadece iç sorunu olmadığını gerekçeleriyle
açıklayınız.
4. Öğretmen,
sınıfta öğrencilere insan haklarının korunmasının ve gerçekleştirilmesinin,
çağdaş demokrasilerin gelişmesindeki ve gerçekleştirilmesindeki rolünü
tartıştırır. Öğrencilerin katılımlarını ve katkılarını değerlendirir.
DEĞERLENDİRME
Öğretmen, ölçme sonuçlarına göre öğrencilerin
başarıları hakkında karar verir.
ÜNİTE 4
ATATÜRK İNKILÂBI,
İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ
Ünitenin Amacı :
Öğrencilerin, Atatürk İnkılâp ve İlkelerinin, insan
haklarının korunması ve demokrasinin gelişmesi konusundaki rolünü kavramalarını
amaçlamaktadır.
Öğrenci Kazanımları :
Bu amaca ulaşabilmek için öğrenciler:
1. Aydınlanma, inkılâp, reform, çağdaşlaşma
kavramlarını örnekler vererek açıklar.
2.
Atatürk İnkılâbı’nın özelliğinin, insan hakları ve demokrasinin gelişmesindeki
rolünün bilincine varır.
3.
Atatürk İnkılâbı ile insan haklarının korunması arasındaki ilişkiyi kurar.
4.
Atatürk ilkelerinin insan hakları ile ilgisini kurar.
5.
Atatürk ilkelerinin Türkiye’de insan haklarının korunmasının ve
geliştirilmesinin ön koşulu olduğunu gerekçeleriyle gösterir.
6.
Atatürk İnkılâbı’nın amaçlarının farkında olunmadığı zaman demokrasi ve insan
hakları açısından neler olabileceğini örneklerle tartışır.
7.
Atatürk ilkelerine sahip çıkılmadığı zaman demokrasi ve insan hakları açısından
ortaya çıkabilecek sorunlara örnekler verir.
8.
Türkiye’deki insan hakları ile ilgili güncel bir uygulamayı / düzenlemeyi insan
hakları açısından değerlendirir ve rapor hâlinde sunar.
KAVRAMLAR
Aydınlanma, İnkılâp, Reform, Çağdaşlaşma
KONULAR
ATATÜRK İNKILÂBI, İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ
A. Atatürk İnkılâbı’nın Düşünsel Temelleri
1. Aydınlanma Kavramı
2. Atatürk İnkılâbı ve Bu İnkılâp’la İlgili
Kavramlar
B. Atatürk İnkılâbı’nın Amaçları ve İlkeleri
1. Atatürk İnkılâbı’nın Amaçları
2. Atatürk İnkılâbı’nın İlkeleri
C. Atatürk’ün Söylev ve Demeçlerinde Demokrasi ve
İnsan Hakları
ETKİNLİKLER
Etkinlikler ünitenin tümüne yönelik öneriler
biçiminde hazırlanmıştır. Öğretmen bunları aynen ya da öğrencinin düzeyine ve
günlük yaşamdaki gelişmelere uyarlayarak uygulayabilir. Öğretmen, söz konusu
kazanımları öğrencilerin elde edebilmeleri için öğrencilerin düzeyine ve
konuların özelliğine göre tartışma, rol oynama, örnek olay, problem çözme, beyin
fırtınası, gezi, gözlem ve görüşme gibi yöntem ve teknikleri kullanarak başka
etkinlikler düzenleyebilir. Amaç, öğrencilerin yukarıdaki kazanımlara
ezberlemeden ulaşabilmeleri ve araştırma yoluyla öğrenmeleridir.
Öğretmen, öğrencilerin Atatürk İnkılâbı’nın
amaçlarının farkında olunmadığı zaman neler olabileceği konusunda yaşamdan
örnekler vermelerini ve tartışmalarını sağlar.
Öğretmen, öğrencileri, Atatürk ilkeleri ile insan
haklarının korunması arasında ilgi kurulmadığı zaman neler olabileceği konusunda
düşündürür / tartıştırır.
Öğrenciler, Atatürk ilkelerine sahip çıkılmadığı
zaman insan hakları açısından neler olabileceği konusunda tartıştırılır.
Öğrencilerin Atatürk ilkelerine uygun durum ve
uygulamalara, yakın çevrelerinden güncel örnekler vermeleri istenir.
Öğretmen öğrencilerin günlük yaşamda Atatürk
ilkelerine aykırı durum ve uygulamaları araştırarak hazırlıklı gelmelerini ve
demokratik ortamda düşüncelerini özgürce tartışmalarını sağlar.
Öğrencilerden, Atatürk’ün söylev ve demeçlerinden insan
hakları ve demokrasi ile ilgili sözleri seçmeleri, bağlantı kurmaları ve bu
sözleri açıklamaları istenir.
ARAÇ-GEREÇ VE KAYNAKLAR
1. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri
2. Atatürk İnkılâbı İle İlgili Filmler / Makaleler /
Dergiler
3. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Görsel
Malzeme
4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
5. Afet İNAN’ın “Vatandaş İçin Medenî Bilgiler”
Kitabı
6. Hasan Âli YÜCEL’in “İyi İnsan İyi Vatandaş”
Kitabı
7. Hasan Âli YÜCEL’in “Hürriyet Hürriyet” Kitabı (3
Cilt)
8. Video, Slayt, Bilgisayar Yazılımı
GEZİ, GÖZLEM, PROJE VE UYGULAMALAR
1. Anıtkabir Müzesi ve bulunduğu yere yakın diğer
müzeler ziyaret edilir.
2. Etkinliklerle ilgili proje ve rapor hazırlanır.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Örnek)
Öğretmen, öğrencilerin, Atatürk’ün söylev ve
demeçlerinde, insan hakları ve demokrasinin nasıl yer aldığını incelemelerini
ister ve bununla ilgili olarak hazırladıkları raporu sınıfa sunmalarını sağlar.
Yapılan sunuları ve raporları değerlendirir.
DEĞERLENDİRME
Öğretmen, ölçme sonuçlarına göre öğrencilerin
başarıları hakkında karar verir.
Ana
Sayfa & Müfredat Proğramları
Sayfası