Türk Millî Eğitiminin genel amacı, Türk Milletinin bütün fertlerini,

1. Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin millî, ahlakî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren: ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;

2. Beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;

3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;

Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak: öte yandan millî birlik ve bütünlük içinde iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

II. Özel Amaçlar:

ORTA ÖĞRETİMİN KAPSAMI. KURULUŞU. AMAÇ ve GÖREVLERİ

I. Kapsam:

Madde 26. Ortaöğretim, temel eğitime dayalı, en az üç yıllık öğrenim veren genel: meslekî ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar.

II. Ortaöğretimden yararlanma hakkı:

III. Amaç ve görevler:

1. Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgarî ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanıtmak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak,

2. Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi. istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır.

Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanır.

IV. Kuruluş:

Madde 29. Ortaöğretim, çeşitli programlar uygulayan liselerden meydana gelir.

Belli bir programa ağırlık veren okullara lise. teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını belirleyen adlar verilir.

Nüfusu az ve dağınık olan ve Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, ortaöğretimin, genel, meslekî ve teknik öğretim programlarım bir yönetim altında uygulayan çok programlı liseler kurulabilir.

Ortaöğretim kurumlarının öğrenim süresi, uygulanan programın özelliğine göre. Millî Eğitim Bakanlığınca tespit edilir.

V. Ortaöğretimde yöneltme:

Madde 30. Yöneltme temel eğitimde başlar, yanılmaları önlemek ve muhtemel gelişmelere göre yeniden yöneltmeyi sağlamak için ortaöğretimde de devam eder.

Yöneltme esasları ve çeşitli programlar veya ortaöğretim okulları arasında yapılacak yatay ve dikey geçiş şartları. Millî Eğitim Bakanlığınca düzenlenir.

PROGRAM ve HAZIRLANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Programların hazırlığında esas alınan temel ilke. programların 3 yıllık bir bütünlük içinde hazırlanmasıdır. Programda, liseyi bitiren her öğrencide bulunması gereken Biyoloji alanı ile ilgili temel bilgi, beceri ve tutumlar esas alınmıştır. Dolayısıyla, programın hazırlığında özellikle Biyoloji alanının bütünlüğü düşünülmüş, bilimsel ve mantıksal sıralama buna göre yapılmıştır.

Bilindiği gibi. bir dersin öğretim programı, o dersle ilgili öğrenme-öğretme sürecinde nelerin, niçin yer alacağını gösteren bir kılavuzdur. Bu kılavuzda yer alan hedefler, genelden özele doğru olmak üzere eğitimin uzak hedefi, eğitimin genel hedefleri, eğitim kademesinin hedefleri ve farklı programlar uygulayan okulların hedeflerinden yola çıkılarak belirlenmiştir.

Bu çerçeve içinde lise Biyoloji dersinin genel hedefleri belirlenirken:

- İhtiyaç analizi raporları.

- Bilim ve teknolojideki gelişmeler.

- Uzman görüşleri.

- Alandaki literatür taramaları.

- Türkiye ve dünyadaki mevcut program ve kitaplar yararlanılan başlıca dokümanlar olmuştur.

Daha sonra genel hedefler. Biyoloji dersinin 3 ayrı sınıfının hedeflerine ayrıştırılmış ve her sınıfın da Biyoloji dersi için özel hedefleri belirlenmiştir. Her bir sınıfın özel hedeflerine ulaşılması ile Lise Biyoloji dersinin genel hedeflerine ulaşılmış olur.

Hedefler yazılırken, aşamalı sınıflama ilkeleri göz önünde bulundurulmuş ve hedefler basitten karmaşığa doğru sıralanmıştır. Programdaki konular, hedeflerden yola çıkılarak belirlenmiştir.

Bir ders alanındaki bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlardaki hedeflerin oranı, o alanın özelliğine göre değişir. Hedefler, bir öğrencinin plânlanmış ve düzenlenmiş öğrenme yaşantıları yoluyla kazanması amaçlanan özellikler olarak tanımlandığında, bir programın hedefleri belirlenirken öğrenciden beklenen özellikler önem kazanır.

Hedef ve davranışlar belirlenirken, öğrenciyi ezberden uzaklaştıracak, konuları en iyi şekilde kavramalarını ve öğrendikleri bilgileri günlük hayatta kullanmalarını sağlayacak bir yol izlenmiştir. Öğrencilerin özellikle sağlıklı yaşama bilincine ulaşmalarını sağlamak amacıyla, konuların insan sağlığıyla bağlantıları kurulmuştur. Her konunun işlenişi ayrıntılı olarak açıklanmış, çeşitli örneklerle ve problemlerle desteklenmiş olup film, saydam, deney, gezi, gözlem ve projeler önerilmiştir.

Deneyler, özellikle öğrencilerin kolayca yapabilecekleri ve sonuca ulaşabilecekleri biçimde düzenlenmiştir. Deneylerin, öğretmenin gözetimi altında öğrenci gruplarına yaptırılması hedeflenmiştir.

Deneylerin yapılışı ile ilgili açıklamalar. Deney ve Uygulamalar bölümünde toplanmıştır. Filmlerin, konuların işlenmesinden önce gösterilip tartışılması, konuların daha iyi kavranmasını sağlar.

Konuların işlenmesi sırasında saydamlardan faydalanılması, olay ve kavramların görsel olarak canlandırılmasını sağlarken, zamanın en iyi biçimde kullanılmasına da yardımcı olur.

Yapılacak gezi ve gözlemlerle, öğrencinin sınıfta öğrendiği bilgileri yaşadığı çevrede görerek, inceleyerek yorumlaması amaçlanmaktadır.

Merak ve ilgi uyandırıcı konuların öğrencilere proje olarak verilmesiyle, öğrencilerin araştırmaya yöneltilmesi, kaynaklara ulaşma becerisi kazandırılması düşünülmüştür.

Programda, öğrenciyi daha aktif hale getirici, sadece duyarak değil, görerek, yaparak ve araştırarak öğrenmesini sağlayacak yöntemlere yer verilmiştir. Çünkü, ancak bu şekilde öğrenilen bilgiler kalıcı olur ve günlük hayatta karşılaşılabilecek problemlere çözüm üretmekte kullanılabilir.

Programda öncelikle, bilim toplumunu oluşturacak bireylerin karşılaştıkları problemlere bilimsel yaklaşımla çözüm bulma alışkanlığının kazandırılması amaçlanmıştır.

Hazırlanan Biyoloji programında öğrencinin:

- Canlıların temel yapısını kavraması.

- Çevreyi tanıması ve koruması, çevrenin insan hayatındaki önemini anlaması.

- Ülkemizin biyolojik zenginliklerini tanıyarak çevre bilinci ile doğru kullanabilmesi,

- Sağlıklı yaşama bilinci kazanması,

- Hayatı boyunca karşılaştığı sorunların çözümlerine bilimsel yöntemle yaklaşabilmesi ve bilimsel düşünebilmesi

- Türkiye'nin karşılaştığı biyolojik sorunlara çözüm önerilerinde bulunması,

- Edindiği bilgilerin günlük hayatla bağlantısını kurabilmesi; temel alınan ilkelerdir.

Biyoloji, en hızlı gelişen ve insan hayatına ait en yeni bilgileri günü gününe sunan bir bilim dalıdır. Biyolojideki evrensel gelişmeler genç bireylere aktarılabildiği ölçüde bireyler, gelecekte başarılı ve mutlu olabileceklerdir.

PROGRAMIN UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Öğretmen, anatomik konulardan önce, bütün canlılarda ortak olan canlılığın temel olaylarını işleyerek öğrencinin, canlılar arasındaki ilişkileri bütünleştirebilmesi ve sentez yapılabilmesini sağlar.

Öğrenciler, bireysel çalışmaya yönlendirilmeli, deney sonuçlarına dayanarak tartışmaya katılmaya, yeni yöntemler ve teknikler aramaya ve bunları uygulamaya teşvik edilmelidir. Öğrencilerin başarıları değerlendirilmelidir.

Temelde doğa ve canlı ilişkisini inceleyen bir bilim dalı olması açısından, dersler lâboratuvar ortamında istenmeli, şekil, şema, model ve örneklere yer verilmelidir.

Bölümlerde yer alan deneyler yapılmalıdır. Öğrencinin, deneyi ezbere yapmak ya da izlemek yerine, deneyin amacı, hazırlık çalışmaları ve sonuçlarının önemini kavraması sağlanmalıdır. Öğrenciye, defterinin bir bölümünde ya da ayrıca tutacağı bir defterde deneyin adı, amacı, gerektiğinde ön hazırlık çalışmaları, yapılışı, sonucu ve değerlendirme sorularına kadar olan bütün bir deney işlenişi kaydettirilmeli ve bunun önemi vurgulanmalıdır.

Verilen bilgilerin kalıcılığını sağlamak açısından gezi. gözlem, inceleme ve araştırma çalışmalarına yer verilmeli, bu çalışmaların önemi ve gereği kavratılmalıdır. Öğrenci, bu tür çalışmalara özendirilmelidir.

Derslerde tek bir kaynağa bağlı kalmak yerine, konunun yapısına göre çeşitli inceleme ve araştırmaları kapsayan dergi, broşür gibi yazılı kaynaklara da yer verilmelidir.

Canlılardaki sistemlerin yapısı, görevi ve canlıların yaşadıkları ortamlara bağlı olarak ortaya çıkan özel durumları kısaca açıklanmalı ve yalnız insanda ayrıntıya inilmelidir.

Biyoloji biliminin diğer bilim dalları açısından önemi, örneklerle kavratılmaya çalışılmalıdır.

Çevre bilinci oluşturulmalı, öğrenci çevreyi koruma ve güzelleştirme konusunda duyarlı hâle getirilmelidir.

Dersler işlenirken her bir hedef / davranışa uygun yöntem ve teknikler kullanılmalıdır. Örneğin; kavrama düzeyindeki hedef / davranışların kazandırılması tartışma yöntemi, uygulama basamağındaki hedef / davranışlar için de gösteri ve deney yöntemi kullanılabilir.

Bölüm sonlarında yer alan kavram, terim ve işaretler, bölümde geçmesi gereken kavram, terim ve işaretlerdir. Bu kavramların ayrı ayrı tanımları yapılmayacaktır.

Programda yer alan bölümlerin işlenebilmesi için gerekli olan araç, gereç ve malzemeler; saydamlar, model ve video-kasetler listesi, bölümlerde ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ başlığı altında verilmiştir.

LİSE BİYOLOJİ ÖĞRETİMİNİN GENEL HEDEFLERİ

Kendisinin, ailesinin ve toplumun biyolojik yapısını tanıyabilme.

Genetik mühendisliği yöntemlerinin kullanım alanlarını tanıyabilme.

Bilim ve bilimsel yöntemin özelliklerini kavrayabilirce.

Canlıların moleküler temelini kavrayabilirce.

Canlılığın temel birimi olan hücrede gerçekleşen biyolojik olayları kavrayabilirce.

Canlılığın devamını sağlayan enerji akışı ve dönüşümlerini kavrayabilirce.

Canlılar alemindeki çeşitliliği kavrayabilirce.

Canlıları sınıflandırmanın önemini kavrayabilirce.

Canlılarda üreme, gelişme ve büyümenin önemini kavrayabilirce.

Canlılar ile ilgili kavram, yapı. özellik ve fonksiyonları kavrayabilirce.

Canlılarda sistemleri kavrayabilirce.

İnsanlarda sistemlerin sağlığını korumayı kavrayabilirce.

Canlılarda hücresel düzeydeki olaylarla, daha yüksek biyolojik organizasyonlardaki olaylar arasındaki ilişkiyi kavrayabilirce.

Yeryüzünde yaşayan canlıların birbirleriyle olan ilişkilerini kavrayabilirce.

Canlılarda birçok biyolojik olayın denetimini sağlayan bilgi taşıyıcı molekülleri kavrayabilirce.

Canlıların, değişen belirli ekolojik şartlara uyum yaparak hayatlarını sürdürebildiklerini kavrayabilirce.

Canlıların, fiziksel ve kimyasal çevre şartlarına gösterdikleri tepkileri kavrayabil me.

Bilimsel olaylar arasında ilişki kurabilme.

İnsan hayatının değerini kavrayabilirce.

Ders araç - gereçlerini kullanabilme.

Bağımsız olarak deney düzenleyip uygulayabilme.

Deney sonuçlarını yorumlayabilirce.

Karşılaştığı sorunların çözümlerine bilimsel yöntemle yaklaşabilirce.

Bilimsel çalışmalarda ihtiyaç duyulan bilgilere ulaşabilme.

Diğer bilim dallarındaki gelişmelerden biyolojide yararlanabilme.

Toplum ve ailesinde zararlı olabilecek kalıtsal özelliklerin tedbirlerini zamanında alabilme.

Ülkemizin biyolojik zenginliklerini tanıyarak çevre bilinci ile doğru kullanabilme.

Ülkemizin biyolojik zenginliklerini koruyabilme.

Genetik mühendisliği konusundaki son gelişmeleri izleyebilme.

Biyolojide edindiği bilgi ve becerileri günlük hayatta kullanabilme.

Bağımsız düşünebilme.

Bağımsız eleştirebilme.

Çevre sorunlarına çözüm önerilerinde bulunabilme.

Bilimsel araştırma yapmaya istekli oluş.

İş birliği içinde çalışmayı alışkanlık haline getiriş.

Doğumdan ölüme kadar bilinçli ve sağlıklı yaşamanın öneminin farkında oluş.

Çevrenin insan hayatındaki öneminin farkında oluş.