İLKÖĞRETİM VE EĞİTİM KANUNU

Kanun Numarası : 222

Resmî Gazete'de Yayım Tarihi ve Sayısı : 12.01.1961-10705

Genel Hükümler

Madde l- İlköğretim kadın erkek bütün Türklerin millî gayelere uygun olarak bedenî, zihnî ve ahlâkî gelişmelerine ve yetişmelerine hizmet eden temel eğitim ve öğretimdir.

Madde 2- İlköğretim, ilköğrenim kurumlarında verilir; öğrenim çağında bulunan kız ve erkek çocuklar için mecburî, Devlet okullarında parasızdır.

Madde 3- (Değişik : 12110/1983-2917 K/1 md.)

Mecburî ilköğretim çağı 6-14 yaş grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ çocuğun 5 yaşını bitirdiği yılın Eylül ayı sonunda başlar, 14 yaşını bitirip 15 yaşına girdiği yılın öğretim yılı sonunda biter.

Madde 4- Türk vatandaşı kız ve erkek çocuklar öğrenimlerini resmî veya özel Türk okullarında yapmakla mükelleftir.

Madde 5- Mecburî öğrenim çağında olup da, memleket dışında olmak, oturduğu yerde okul bulunmamak veya sağlık durumu dolayısıyla ilköğretim okuluna devam edemeyen vatandaşlardan özel olarak öğretim görenler, imtihanla ve yaşlarına göre layık oldukları ilköğretim okulu sınıflarına veya mezuniyet imtihanlarına alınırlar.

BİRİNCİ BOLUM

Teşkilât Madde 6-(Değişik : 12/1011983-2917 K/2 md.) İlköğretim Kurumları Şunlardır:

a) Mecburî Olanlar :

1) (16/08/1997-4306 Ki 9. md.) Yürürlükten kaldırılmıştır.

2) İlköğretim okulları (gündüzlü, pansiyonlu, yatılı İlköğretim okulları ve gezici okullar),

3) Yürürlükten kaldırılmıştır.

<4) Yeti>ştirici ve tamamlayıcı sınıdlar ve kurslar,

5) Özel eğitime muhtaç çocuklar için kurulacak okullar ve sınıflar.

b) İsteğe Bağlı Olanlar :

1) Okul öncesi eğitim kurumları,

2) Tamamlayıcı sınıflar ve kurslar.

Madde 7- İlköğretim okulu l nci maddede belirtilen amacı gerçekleştirmek için kurulmuş bir Milli Eğitim ve Öğretim Kurumu'dur.

Madde 8- Yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 9- (Değişik 1. fıkra : 16/08/1997-4306 K/1. md.) İlköğretim kurumları sekiz yıllık okullardan oluşur. Bu okullarda kesintisiz eğitim yapılır ve bitirenlere ilköğretim diploması verilir.

İkinci fıkrası : Yürürlükten kaldırılmıştır.

Nüfusun az veya dağınık olduğu yerlerde; köyler gruplaştırılarak, merkezi durumda olan veya durumu uygun bulunan köylerde ilköğretim bölge okulları ve bunlara bağlı pansiyonlar, gruplaştırmanın mümkün olmadığı yerlerde ise yatılı ilköğretim bölge okulları veya gezici okullar açılabilir. Gezici okullarda gezici öğretmenler görevlendirilir.

Bu okullarda yetiştirici sınıflar ve kurslar da açılabilir.

Şehir ve kasabalarda ihtiyaca göre yatılı veya pansiyonlu okullar kurulabilir.

Madde 10- Bir köy halkı, iş ve üretim hayatının gereği olarak veya olağanüstü sebeplerle yayla, otlak ve bağ gibi yerlere taşındığında köy okulu da köy halkıyla birlikte göçecek şekilde düzenlenmiş olmalı ve gidilen yerde hemen günlük çalışmasını ve görevini devam ettirmelidir.

Madde 11 - Yetiştirici ve tamamlayıcı sınıflar ve kurslar, mecburî ilköğrenim çağında bulundukları halde, öğrenimlerini yaşıtlarıyla birlikte zamanında yapmamış, olan çocuklara kısa yoldan ilköğrenim vermek ve ayrıca yetişmelerine lüzum görülen çocukları ilköğretim okuluna hazırlamak veya ilköğretim okulunu bitirmiş olup da henüz mecburî öğrenim çağında bulunan ve üst dereceli öğrenim kurumlarına gidemeyecek olanların genel bilgilerini artırmak ve kendilerine iş ve üretim hayatında faydalı olacak bilgi ve maharetleri kazandırmak amacıyla gerçek ve tüzel kişilerle, belediyeler, özel idareler ve Devlet tarafından açılabilir.

Madde 12- Mecburî ilköğrenim çağında bulundukları halde, zihnen, bedenen, ruhen ve sosyal bakımdan özürlü olan çocukların özel eğitim ve öğrenim görmeleri sağlanır.

Madde 13- Okul öncesi kurumlarında mecburî öğrenim çağına gelmemiş olan çocuklar eğitilir.

İsteğe bağlı tamamlayıcı sınıflarda ve kurslarda, ilköğrenim çağı dışına çıkmış olup da üst dereceli öğrenim kurumlarına gidememiş olan yurttaşlardan genel bilgilerini artırmak ve kendilerinin daha iyi bir iş ve üretim unsuru olarak yetiştirilmeleri amacıyla öğretim yapılır.

Bu kurumlar gerçek ve tüzel kişilerle belediyeler, özel idareler ve Devlet tarafından açılabilir.

İKİNCİ BOLUM

 İlde İlköğretim Görevlileri

Madde 14- (Değişik : 12/10/1983-2917 K/4 md.) (16/08/1997-4306 Ki 9. md.) Büyüklüğüne, ana sınıflan ve özel eğitim sınıflarının bulunuşuna göre, ilköğretim kurumlarında aşağıdaki görevliler bulunur:

a) Müdür ve müdür yardımcıları,

b) Öğretmenler; sınıf, branş, okul öncesi eğitim, özel eğitim öğretmenleri ile gezici öğretmenler ve usta öğreticiler,

c) Rehberlik uzmanları,

d) Sağlık, teknik, genel idare ve yardımcı hizmetler sınıflarına dahil personel ile eğitim faaliyetlerinin gerektirdiği diğer personel.

İlköğretim kurumlarındaki görevlilerin nitelikleri, görev ve yetkileri ile atanma usul ve esasları yönetmelikle tespit edilir.

Madde 15-39-Yürürlükten kaldırılmıştır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Okul Öncesi Eğitim ve Öğretim Kurumları ile İlköğretim

Okullarının Açılma, Kapanma ve Öğretime

Ara Verme Zamanları

Madde 40-41- Yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 42- (Değişik: 12/10/1983-2917 K/6. md) İlköğretim kurumlarının açılma, kapanma ve öğretime ara verme zamanlan Millî Eğitim Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Madde 43- İlköğretim okullarının yaz tatili sınavların bitimi tarihinden yeni öğretim yılının başına kadar sürer.

a) Öğretmenler, yaz tatili içinde aralıksız iki ay izinlidirler. Ancak, bu iki aylık izin sürelerine dokunulmadan kalan tatil zamanlarında yönetmeliğinde saptanacak meslekle ilgili çalışmalara katılmakla yükümlüdürler.

b) Tek öğretmenli okullarda görevli öğretmenlerin yaz tatili izinleri, bölge ilköğretim müfettişleriyle, ilçe eğitim müdürü tarafından okul ve kurumlann korunması da göz önünde tutularak ayarlanır.

c) Okul müdürleriyle müdür yardımcılan, tatil aylannda okul işlerini ayarlamak ve düzenlemek şartıyla, sıra ile izinlerini kullanırlar.

Madde 44- Öğretmenler, kanunlarla kendilerine verilen işlerden başka, meslek dışı herhangi bir görevle hükümlü tutulamazlar.

Madde 45- Yürürlükten kaldırılmıştır.

BEŞİNCİ BOLUM

Kayıt ve Kabul

Madde 46- Her çocuk, mecburî öğrenim çağına girdiği öğretim y:h başında 3 üncü madde gereğince ilköğretim okuluna kayıt ve kabul edilir. Her veli yahut vasi veya aile başkanı, çocuğunu zamanında ilköğretim okuluna yazdırmakla yükümlüdür.

Bu Kanunda sözü geçen "aile başkanı" deyiminden maksat, veli veya vasi durumunda bulunmadığı halde ilköğretime devama mecbur olan çocukları sürekli olarak yanında bulunduran veya barındıran yahut da çalıştırandır.

Mecburî öğrenim çağını bitirdiği öğretim yılı sonuna kadar ilköğretim okulunu bitiremeyen çocukların ilköğrenimlerini tamamlamak üzere en çok iki öğretim yılı daha okula devamlarına izin verilir.

Bu iki yıllık uzatma sonunda da okul bitiremiyen çocuklara tasdikname verilerek kayıtları silinir.

Madde 47- Bir öğretim yılı okulda, derslerin başlamasından bir hafta önceki tarihten, son sınıf sınavlarının bittiği güne kadarki süredir.

Madde 48- Her yıl dersler başlamadan en az 15 gün önce muhtarlar okul müdürleriyle iş birliği yaparak köy ve mahallelerindeki mecburî öğrenim çağında bulunan çocukların künyelerini gösterir üç nüsha çizelge hazırlayıp birer nüshasını okul idarecilerine ve ilçe eğitim müdürlüğüne verir. Diğer nüshasını da yanlarında saklarlar. Çocukların zamanında okula yazdırmalarını, veli yahut vasi veya aile başkanlanna bildirir ve ilân ederler.

Mecburî öğrenim çağında olup da belirli zaman içerisinde okula yazdırılmayan çocukları, okul müdürleri kendiliklerinden okula kaydeder ve devam ettirilmesini veli yahut vasi veya aile başkanlarına bildirirler. Bu gibi çocuklar yine de okula gelmezse haklarında devamsız öğrenciler gibi işlem yapılır.

Madde 49- Nüfus hüviyet cüzdanı bulunmayan veya henüz nüfus kaydı yaptırılmamış bulunan çocukların yaşlan, çocuklar görülmek suretiyle ihtiyar kurullarınca tayin ve tespit olunarak bunlar daTnecburî öğrenim çağında olanlar çizelgesine yazılırlar.

Madde 50- Birleştirilmiş sınıflar da dahil olmak üzere bir öğretmene düşen öğrenci sayısı 40'dan fazla olamaz.

Madde 51- Her yıl Eylül ayının üçüncü haftası "İlköğretim Haftası"dır. Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanacak programa göre hafta içinde türlü yollarla ilköğretimin önemi belirtilir.

ALTINCI BÖLÜM

Okula Devam

Madde 52- Her öğrenci velisi yahut vasisi veya aile başkanı çocuğunun mecburî ilköğretim kurumuna muntazaman devamını sağlamakla ve özrü yüzünden okula gidemeyen çocuğun durumunu en geç üç gün içinde okul idaresine bildirmekle yükümlüdür.

Mülkî amirler, ilköğretim müfettişleri ve zabıta teşkilâtı ilköğretim çağındaki çocukların mecburî ilköğretim kurumlarına devamlarını sağlamakla, veliyahut vasi veya aile başkanlarına ve okul idarelerine yardımla ve her türlü tedbiri almakla vazifelidirler.

Madde 53- (Değişik : 1211011983-2917 K/7. md) Okula devam etmeyen öğrencilerin devamsızlık sebepleri okul idarelerince ve ilköğretim müfettişlerince araştırılarak devama engel olan maddî ve manevî sebeplerin giderilmesine çalışılır. Bu sebeplerin giderilmesi mümkün olmadığı takdirde durum, köylerde muhtara, diğer yerlerde mülkî amirlere bildirilir. Bu makamlarca gerekli tedbirler alınır.

Okul idareleriyle muhtar ve mülkî amirlerin bu vazifeleri devamsız öğrenciler hakkındaki kovuşturmanın her safhasında devam eder.

Madde 54- 55 inci maddenin ikinci fıkrasında yazılı zorlayıcı sebepler dışında çocuğun ailesi yanında kalmasını gerektiren ailede ölüm, yaralanma, düğün, askere gitme, bağ, bahçe, tarla ve sürüde tarım ve hastalık savaşı yapılması gibi sgbeplerle öğrencilere bir yıl içinde 15 günü geçmemek üzere okul idarelerince izin verilir.

ıran,

d) Okul çevresi dışına çıkarak izini kaybettiren,

e) Çocuğunun 'devamsızlık durumunu özürsüz olarak zamanında okul idaresine bildirmeyen,

Öğrencinin veli veya vasi veya aile başkanları, okul idaresince köylerde muhtarlığa diğer yerlerde mülkî amirliğe hemen bildirir. Muhtarlar ve mülkî amirler en geç üç gün içinde durumun velî, vasi aile başkanlarına tebliğini sağlarlar. Yapılan tebliğde okulca kabul edilecek meşru sebepler dışında çocuğun okula gönderilmemesi halinde para cezası ile cezalandırılacağı, para cezasına rağmen okula devamsızlık halinde de hapis cezası verileceği ayrıca bildirilir.

Madde 56- (Değişik: 12/1011983-2917 K/9. md) Muhtarlıkça veya mülkî amirce yapılan duyuruya rağmen, çocuğunu okula göndermeyen veli veya vasi veya aile başkanları hakkında aşağıdaki işlem yapılır :

a) Okul idaresi devamsız öğrenci ile ilgili evrakı ait olduğu ilçe millî eğitim müdürlüğüne gönderir. Merkez ilçelerde ise evrak, ilçe eğitim müdürlüğü kanalıyla Millî Eğitim Müdürlüğü'ne gönderilir.

İlçelerde eğitim müdürü, merkez ilçelerde ise millî eğitim müdürü en çok bir hafta içinde devamsız öğrencinin veliveya vasi veya aile başkanına çocuğun okula devam etmediği her gün için yüz lira para cezası verilmesini, mahallî mülkî amirin onayına sunar. Mülkî amir, öğrencinin devamsızlık durumunu değerlendirerek önerilen cezayı aynen veya değiştirerek onaylar veya reddeder. Cezanın onaylanmaması halinde öğrenci izinli sayılır.

Para cezasına ilişkin kararın ilgililere tebliğ işlemi üç gün içinde mülkî amirlik-lerce yaptırılır. Kararın bir örneği öğrencinin veliveya vasi veya aile başkanına bir örneği ilgili eğitim müdürlüğüne, bir örneği de gereği yapılmak üzere mahallî özel idareye gönderilir.

Para cezası, özel idarelerce 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine dayanılarak tahsil edilir.

b) Verilen para cezasının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren üç gün içinde çocuğunun okula devamını sağlamayan veliveya vasi veya aile başkanlarının isim ve adresleri okul idaresi tarafından derhal bağlı bulunulan eğitim müdürlüğüne bildirilir.

İlgili eğitim müdürlükleri :

1) Devamsız öğrencinin adı ve durumu hakkında okul idaresince hazırlanan belgeleri,

2) Öğrencinin velî, vasi veya aile başkanına yapılan tebligata ilişkin yazıları,

3) Mülkî amirliklerce verilen para cezasına ait karar ve bu karann öğrencinin veliveya vasi veya aile başkanına tebliğine dair belgeleri,

İhtiva edecek şekilde hazırlayacakları dosyalan yetkili Cumhuriyet savcılığı'na intikâl ettirirler.

Cumhuriyet savcısı en geç on gün içinde Sulh Ceza Mahkemesinde kamu davası açar.

Sulh Ceza Mahkemesince çocuğun veliveya vasi veya aile başkanı hakkında yirmi günden iki aya kadar hafif hapis cezasına hükmolunur.

c) Verilen hapis cezası kararının kesinleşmesinden itibaren bir hafta içinde çocuğunu okula göndermeyen veya devamını sağlamayan veliveya vasi veya aile başkanı hakkında, ilgili eğitim müdürlüğünce yeniden yapılan suç duyurusu üzerine, Cumhuriyet savcılığı tarafından yukarıdaki hükümler uyarınca kovuşturma yapılır.

Madde 57- (Değişik : 12/10/1983-2917 K/10. md) Okul idareleri ve mülkî amirliklerce bu Kanuna göre usulen sorulacak sorulara cevap vermekten kaçınanlar, gerçeğe uymayan beyanda bulunanlar bir aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar.

Madde 58- (Değişik : 12110/1983-2917 Kili. md) Bu Kanunda yazılı suçlan işleyenler hakkındaki soruşturma ve kovuşturmalar 3005 sayılı Meşhut Suçların Muhakeme Usulü Kanununun l inci maddesinin (A) bendindeki yer ve aynı Kanunun 4 üncü maddesinde yazılı zaman kaydına bakılmaksızın sözü edilen Kanun hükümlerine göre yapılır.

Madde 59- İlköğretim çağında olup da mecburî ilköğretim kurumlarına devam etmeyenler, hiç bir resmî ve özel iş yerinde veya her ne suretle olursa olsun çalışmayı gerektiren başka yerlerde ücretli veya ücretsiz çalıştırılamazlar.

İlköğretim kurumlarına devam ettiklerini belgeleyenler ise, çocukların çalıştırılmasını düzenliyen kanun hükümleri uygulanmak şartıyla ancak ders zamanlan dışında bu gibi yerlerde çalıştırılabilirler.

İlköğretim çağında bulunan ve mecburî ilköğretim kurumlarına devam eden çocukların bu kanunda gösterilen ve Millî Eğitim Bakanlığınca açılmasına izin verilmiş olanlar dışında, her ne ad altında kurulmuş olursa olsun, özel kurs ve dershanelere kabulü yasaktır.

Yukarıdaki hükümlere aykırı davrananlar hakkında iki aya kadar hafif hapis cezasıyla birlikte 250 liradan aşağı olmamak üzere hafif para cezası verilir.

Bu fiilleri tekerrür edenler hakkında verilecek ceza öncekinin iki mislinden az olamaz ve bu cezalar ertelenemez.

YEDİNCİ BÖLÜM

Okulların Arsa ve Arazi İşleri

Madde 60- Şehir, kasaba ve köy okulları arsalanyla köy okullarına gelir sağlayacak arazi ve uygulama bahçeleri için lüzumlu topraklar il ve ilçelerde bölge ilköğretim müfettişlerinin veya ilçe eğitim müdürünün başkanlığında Tarım, Tapu, Maliye dairelerinden görevlendirilecek birer eleman ile mahalle köy muhtarlarından teşekkül edecek komisyon tarafından seçilir.

Madde 61- (Değişik: 1510111998-4322 Ki l md.) Okul binası yapılacak veya okul binası olarak kullanılacak gayrimenkullerin bulunduğu yerin sağlık, eğitim-öğretim ve ulaşım bakımından elverişli ve öğrencilerin kolaylıkla gidip gelebilecekleri bir mahalde olması göz önünde bulundurulur.

Hapishane, meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerlerin, okul bina ve tesislerinden en az 200 metre uzaklıkta bulunması zorunludur.

200 metrenin ölçülmesi ve müktesep haklarla ilgili esaslar İçişleri, Millî Eğitim, Sağlık ve Turizm Bakanlıklarının müştereken hazırlayacakları bir yönetmelikle belirlenir.

Turizmin yoğun olduğu yörelerdeki okulların tatil olduğu dönemlerde 200 metre şartının aranıp aranmayacağı hususunda karar vermeye o yerin Mülkî İdare Amiri yetkilidir.

Madde 62- İlköğretim okuluna tahsis edilmek üzere komisyonca seçilen Devlete, özel idareleri, belediyelere veya köy tüzel kişiliğine ait arazinin, miktar ve yerini gösteren birer tutanak tanzim edilerek valilik yolu ile ve arazinin aidiyetine göre Maliye Bakanlığı'mn veya diğer idarelerin yetkili mercilerine gönderilir. Bu makamların tasdiki ile bu arazi parasız okula tahsis olunur.

Okula gelir sağlamak maksadıyla seçilen topraklar, 50 dekardan fazla olamaz.

Madde 63- 62'inci maddeye göre okul için lüzumlu topraklar tahsis yoluyla sağlanamadığı takdirde, gerçek veya tüzel kişilere ait araziden bu husus için elverişli yer, sahiplerinin rızaları ile satın alınır. Mal sahiplerinin muvafakatlarının alınmaması halinde, bu yerler umumi mevzuata göre kamulaştırılır.

Satın alma veya kamulaştırmak, köy okulları için köy tüzel kişiliğine, şehir ve kasaba okulları için özel idareye aittir.

Madde 64- Her köy okulunun bitişiğinde veya yakınında 2 dekardan az ve 10 dekardan çok olmamak üzere, bir uygulama bahçesi bulunur.

Madde 65- Okullar için tahsis, satın alma veya kamulaştırma yoluyla sağlanan topraklara bu topraklar üzerinde yapılacak bina veya tesisler, bulundukları yerlere göre köy veya özel idareler adına tapuya tescil edilir.

Bunların ve kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan okul binaları ile tesislerinin daimi bakım ve onarım giderleri, bulundukları yerlere göre özel idare veya köy bütçelerinden karşılanır.

Madde 66- (Değişik : 12/10/1983-2917 K/12. md) 4274 ve 5129 sayılı Kanunlarla şimdiye kadar köy okullarına tahsis edilmiş olan Devlete veya köye ait nizasız ve ihtilafsız topraklarla bu Kanuna göre sağlanacak topraklar köy ihtiyar heyetinin karan ve illerde valinin, ilçelerde kaymakamın tasdiki ile köy ihtiyar heyetince imece vesair suretlerle işletilir veya kiraya v erilir. Elde edilen gelir okul ihtiyaçlarına sar-fedilmek üzere, köy bütçelerine gelir kaydedilir.

Paralı veya parasız olarak ilköğretim hizmetlerine tahsis, temlik ve tescil edilen bütün gayrimenkullerin ferağ ve intikâl işlemleriyle bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenecek belgelerden ve senetlerden hiçbir vergi, harç ve resim alınmaz.

Madde 67- Köy okullarına bitişik öğretmen lojmanlanyla müstakil öğretmen lojmanlarının dolayında her ev için 500 ila 100 metrekarelik bir arazi öğretmen bahçesi olmak üzere okul arsasından veya uygulama bahçesinden yahut okula gelir sağlayacak araziden ayrılır. Öğretmenler, bu bahçelerden parasız faydalanır; fakat kiraya veya ortaklığa veremezler.

Madde 68- (Değişik : 12/10/1983-2917 K/13. md) Okulların uygulama bahçesinde tarım dersleri uygulaması yapılır. Uygulama bahçesinin işletilmesi için gerekli tohum ve fidan araçları gibi ihtiyaçları köy bütçesinden ve okul arazisi gelirinden sağlanır.

Uygulama bahçelerinden elde edilen gelir veya ürünler okul ihtiyaçlarına ve öğrenci beslenmesine sarfedilmek üzere köy bütçelerine gelir kaydedilir.

Uygulama bahçesinde bölge özelliklerine göre kurulacak tesislerin nelerden ibaret olacağı köy ihtiyar heyeti tarafından kararlaştırılır.

SEKİZİNCİ BOLUM

 İlköğretim Okulu Yapımı ve Donatım İşleri

Madde 69- Yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 70- Köy okulları ile öğretmen lojmanlarının, şehir ve kasabalarda yaptırılacak ilköğretim okullarının her türlü ihtiyaçları için köy veya kasaba içinde veya civarındaki araziden şahsî haklar mahfuz kalmak şartıyla, tedarik edilecek taş, kum ve kireç gibi yapı gereçlerinden hiç bir resim alınmaz. ,

İlköğretim kurumlan için yaptırılacak bina ve tesislerle, öğretmen lojmanları ve onarma işlerinde gerekli tuğla yapmak, kireç yakmak ve söndürmek, taş çıkarmak, hkele kurmak, kaldırımları işgal etmek gibi hususlarda girişilen işler serbest ve hiçbir resme tâbi olmaksızın yapılır. Bu maksatla açılan çukurlar iş bitince kapatılır.

Ormanlardan çıkarılacak bu gibi gereçler hakkında 6831 sayılı Orman Kanunun 18 inci maddesine göre hareket olunur.

Madde 71- Bu işler için gerekli kereste ihtiyacı Tarım Bakanlığı Orman Umum Müdürlüğü'nce en iyi şartlarla ve öncelikle karşılanır. % 10 temettü hissesi alınmaz.

Madde 72- İlköğretim kurumlarının ve öğretmen lojmanlarının inşasında kullanılacak her türlü yapı malzemesinden, Devlet İktisadî Teşekküllerinde imal olunanlar, Bayındırlık Bakanlığı veya valiliklerin isteği üzerine ve bedeli karşılığında, diğer isteklere tercihen verilir.

Madde 73- İlköğretim kurumlarının yapımında kullanılacak çeşitli gereçler Millî Eğitim ve Bayındırlık İdarelerince sevk ve tesellüm şartıyla Devlete ve İktisadî Devlet Teşekküllerine ait vasıtalarla tercihli olarak ve indirimli tarife ile naklolunur ve limanlarda tahmil ve tahliye işleri de tercihli olarak yapılır.

Tarifelerde yapılacak indirme, her yıl Millî Eğitim ve ilgili bakanlıklarca müştereken tespit ve tayin olunur.

Ayrıca, iller emrinde bulunan teşekküllere ait çeşitli nakil vasıtalarından gereğine göre faydalanılır.

Madde 74- Okul ve öğretmen lojmanlarının onarımı ile teçhizat, mefruşat ve öğretim araç ve gereçlerinin yapımında Millî Eğitim Bakanlığı teknik öğretim müesseselerinden faydalanılır.

Madde 75- Okul yapımı ve donatımı işlerinde yardım ve hizmetleri değerlendirmek, inşaatın ucuza maledilmesi amacıyla :

a) Yurttaşların isteyerek yapacakları taş, kum, çakıl, kerpiç, kireç ve tuğla gibi aynî yardımlar,

b) Yurttaşlar, kurumlar ve yardım derneklerince yapılacak nakdi yardımlar, kabul edilir ve değerlendirilir,

c) Emaneten inşâ edilecek okul yapımı ve onarımı işlerinde halk ve gençlerden gönüllü olarak bedenen çalışacakların hizmetleri kabul edilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM

İlköğretimin Gelir, Giderleri ve Plânlama

Madde 76- İlköğretime ait gelir kaynaklan şunlardır :

a) Her yıl Devlet gelirlerinin % 3'sinden az olmamak üzere Devlet bütçesinden yapılacak yardımlar,

b) Özel idare bütçelerine, bu kanun hükümleri gereğince sağlanacak gelirler hariç ve 1960 malî yılında ilköğretime tahsis edilen miktardan az olmamak üzere, yıllık gelirlerinin en az % 20'si oranında konulacak ödenekler,

c) Yürürlükten kaldırılmıştır.

d) Köy okullarına gelir sağlamak üzere, tahsis edilen araziden ve okul uygulama bahçesinden elde edilen gelirler hariç, köy bütçelerine her yıl genel gelirlerinin en az % 10'u oranında konulacak ödenekler,

e) (Değişik: 12/10/1983-2917 K/14. md) Mahkemelerce hükmolunanlar da dahil olmak üzere bu Kanuna göre verilecek para cezalan,

f) Gelirleri sıbyan, mahalle tıfıl okullarıyla medreselere ve diğer ilim müesseselerine tahsis edilmiş bulunan mazbut vakıflar hasılatından her yıl Vakıflar Genel Mü-dürlüğü'nce bütçe ile tespit edilecek gelirlerle mütevelliler tarafından idare olunacak vakıflardan ayrılacak hisseler,

g) İktisadî Devlet Teşekkülleri, özel kurumlar, dernekler veya hayırsever kimseler tarafından yapılacak her türlü mal, para bağışları ve vasiyetlerle (İşbu bağış ve vasiyetlerle bununla ilgili işlemlerden resim ve harç alınmaz.)

Gelir ve Kurumlar Vergisi yükümlüleri tarafından makbuz mukabilinde yapılacak para bağışları, yıllık bildirim ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazançlarından indirilir.

h) Faizler,

i) Hurdaya çıkacak okul eşya ve levazımının, işe yaramayacağı anlaşıldığından veya yenisi yapıldığından satılmasına karar verilen okul binaları enkazının veya okul yerinin değiştirilmesi dolayısıyle bu Kanuna göre istifade edilmeyicek durumda kalan arsa ve tarlaların satışından elde edilecek paralar,

j) Sözleşmeler gereğince kısmen veya tamamen yerine getirilmeyen okul yapım işleri müteahhitlerinden alınacak gecikme ve benzeri tazminat ve müteahhitlerin irat kaydolunacak teminat akçeleri,

Bütçelerine yukarıda yazılı oranlarda ilköğretim ödeneği koymamış olan idareler, belediye ve köyler için bu ödenekler; bütçeleri inceleme ve onamaya yetkili makamlar tarafından doğrudan doğruya konur; bu ödeneklerin malî yıl başında özel idarelere yatırılması sağlanır.

Madde 77- 76 ncı maddenin (a) fıkrası gereğince Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinde açılacak özel fasla gelecek yıllara geçici taahhütler ve masraflar karşığı olarak ilk on sene (1961-1971) Devlet gelirlerinin % 3'ünden ve ondan sonraki yıllar ise % 2'sinden az olmamak üzere ödenek konulur. Bu ödeneklerle diğer giderlerin % 70'i münhasıran 78 inci maddenin (a) fıkrasında yazılı işlere, % 30'u ise aynı maddenin (b) fıkrasında gösterilen ihtiyaçlara sarf edilir. Millî Eğitim Bakanlığınca genel bütçeden yapılacak yardımlar tespit olunacak programa göre il özel idarelerine dağıtılır veya Bayındırlık Bakanlığı bütçesine aktarılır.

Millî Eğitim Bakanlığı gerekli gördüğü taktirde bu ödeneklerden bir kısmını 84 üncü maddede yazılı esaslar dahilinde doğrudan doğruya kullanabilir ve ayniyat halinde illere gönderebilir.

Madde 78- 76 ncı maddenin (a, b, c, e, f, g, h, i, j) fıkralarında gösterilen gelirler veya ödenekler 77 nci maddedeki hükümler yerine getirilmek şartıyla:

a) Köy, kasaba ve şehir ilköğretim kurumlarının ve öğretmen lojmanlarının yapım, tadil, esaslı onarım, her türlü ilk tesis ve okul eşyası, ders aletleri ile arsa ve arazi istimlakları, masraflarına,

b) Küçük onarımlar, okulların genel giderleri, yoksul öğrencilere parasız olarak verilecek okul kitapları ve ders levazımı bedeli, öğrencilerin yiyecek, giyecek noksanlarının telafisi, esaslı hastalıkların tedavisi, pansiyonlu ilköğretim okullarının ve tamamlayıcı kursların ve sınıfların masrafları gibi her türlü giderlerine sarf olunur.

Ancak, ilçe eğitim müdürlükleri, İlköğretim okulları, İl Halk Eğitimi Başkanlıkları ile İlçe Halk Eğitim Merkez Müdürlükleri'nde çalışan genel ve yardımcı hizmetler sınıfına dahil personelin ve bu kurumlar için gerekli bölge doktorları, sağlık memuru, hemşire, yapı işlerinde çalışan teknik elemanların aylıkları ve her türlü özlük giderleri bütçeden ödenir.

Madde 79- Millî Eğitim Bakanlığı bu Kanuna bağlı 10 yıllık plâna göre tamamlanması gereken bütün köy, kasaba ve şehir ilköğretim okulları yapımı hakkında her yıl Bütçe Kanunu'na üçer yıllık tafsilatlı bir plân ekler. Bu plânda her yıl illerde yapılması gereken köy, kasaba ve şehir ilköğretim okullarının, sayıları, yerleri, tipleri, dersahane sayıları ile tahmini masrafları gösterilir.

(Değişik ikinci fıkra: 12/1011983-2917K/15. md) Yukarıdaki fıkrada sözü geçen Bakanlık plânına paralel olarak, valilikler de üç yıllık plân ve program hazırlarlar, bu programlar il genel meclisinde onanır ve il bütçesine bağlanır. Bu plânda :

Millî Eğitim Bakanlığı'nca hazırlanan plândan her İl'e isabet eden okul yapımı ve ilk tesis işleri başta olmak üzere 78 inci maddenin (a) ve (b) fıkralarında yazılı işlerden ve hizmetlerden il bakımından yapılması uygun ve mümkün görülenler ayrılarak plânlanır. Gereken hazırlık safhaları ve bunun uygulanma zamanlan, ayrılacak ödenekler gösterilir.

Bu plânlar il bütçesiyle birlikte tetkik ve tasdik edilmek üzere İçişleri ve Millî Eğitim Bakanlıklarına gönderilir. Millî Eğitim Bakanlığı sebep göstermek suretiyle plânlar üzerinde değişiklikler yapabilir.

Bu plânların uygulanmasından'başta mülkiye amirleri, il daimi komisyonu olmak üzere, Millî Eğitim Müdürleri, İlköğretim Müfettişleri, İlçe Eğitim Müdürleri yü-kijmlü ve sorumludurlar.

Madde 80- Millî Eğitim Bakanlığı 79 uncu maddede sözü geçen programa göre yeniden açılacak ilköğretim kurumlarıyla, mevcutların öğretmen ihtiyaçlarını karşılayacak öğretmenleri yetiştirmek üzere gerekli bütün tedbirleri zamanında almakla yükümlüdür.

Madde 81-76 ncı ve 77 nci maddelerde ilköğretime tahsis edilen ödenek veya gelirler 78 inci maddede gösterilen işlerden başka hiçbir yere sarf edilemez, başka fasıllara nakledilemez.

Bu gelirlerle sağlanan bina ve tesisler veya eşya başka bir hizmete devredilemez. İlköğretimin bina ve tesislerinden, bu kurumların esas hizmetlerini aksatmamak ve Millî Eğitim Bakanlığı'nın muvafakati alınmak şartıyla, Halk Eğitimi hizmetlerinde ve diğer Millî Eğitim hizmetlerinde faydalanmak caizdir.

78 inci maddenin (b) fıkrasında gösterilen hizmetler için ayrılacak ödeneklerin % 30'undan fazlası bu fıkrada gösterilen personel giderlerine ayrılamaz.

Sözü geçen personel bu fıkrada belirtilen hizmetlerin dışında kalan bir işte devamlı veya muvakkat olarak kullanılamaz.

Madde 82- (Değişik : 12110/1983-2917 K/16. md) 76 ve 77 nci maddelerde gösterilen gelirler, ödenekler, yardımlar, tahsillerini müteakip ilgili dairelerce özel idarelere yatırılır.

Bu gelir ve ödenekler özel idarelerce "İlköğretim gelir ve ödenekleri" adıyla açılacak ayrı bir hesaba alınır. Malî yıl içinde sarf edilmeyen kısımları gelecek malî yıllara devredilir.Bu paralardan bir aylık normal ihtiyaçları karşılayacak olan miktarlardan fazlası, bir millî bankada açılacak hesaba yatırılır.

76. maddenin (d) fıkrasında yazılı gelirler aynı surette köy bütçelerinde "İlköğretim gelir ve ödenekleri" adı ile açılacak ayrı bir hesaba alınır ve bakiyeleri gelecek malî yıllara devredilir.

(Değişik : (12/10/1983-2917 K/16. md) Bu ödenekler köy ihtiyar heyetinin hazırlayacağı bir plân ve programa göre 78 inci maddenin (b) fıkrasında yazılı işlere ve özel olarak öğrencilere yapılacak yardımlara sarf edilir. Bu paralar millî bir bankada açtırılacak bir hesapta muhafaza edilir ve köy heyetince uygun görülecek iki imza ile çekilir.

Madde 83- İlköğretimin bütün gelirleri ve 78 inci maddede belirtilen giderleri "personel masrafları hariç" her türlü resim ve vergiden ve dışarıdan ithâl edilecek ders alet ve levazımı Gümrük Resminden muaftır.

Madde 84- Okul yapım ve onarımıyla ilgili standart bina kısımlarının ve okulların gerekli donatım ve gereçleri, okul eşyası ve ders araçalannı vaktinde hazırlatmak veya tasarruf sağlamak veya öğrencileri besleme mevzuunu düzenlemek, 79. maddede sözü geçen 3 yıllık plânların uygulanmasını kolaylaştırmak amaçlarıyla 77. maddede gösterilen asgarî ödenekler çerçevesi içinde kalmak şartıyla, Millî Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıkları üç yıla kadar gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişebilirler.

Aynı konularda, iller de üç yıllık plânlarına uygun olarak 76 ncı ve 81 inci maddelerde belirtilen gelirlerin asgarî hadlerini aşmamak şartıyla gelecek yıllar için hazırlıklara girişmeye ve geçici yüklenmeler yapmaya yetkilidirler.

Türlü Hükümler

Madde 85- Köylerde bu Kanunla ilgili çeşitli hizmetler, Köy Kanunu ile mecburî sayılan işlerdendir.

Madde 86- Mecburî ilköğretim kurumlarına kayıt olunacak çocuklarla, bu kurumlara devam eden ve kurumlardan mezun olacak öğrencilere verilecek ve bu kurumlarda kullanılacak her çeşit belgelerle, bunların suretleri Damga Resmi'ne tâbi değildir.

Madde 87- İlköğretim okulu öğretmenlerinin oturmaları için yapılmış ve yapılacak konutlardan köylerde olanlar, öğretmenlere parasız olarak tahsis olunur ve başka iş için kullanılamaz.

Şehir ve kasaba okulları içinde veya civarında öğretmen ve müdürlerin oturmaları için yapılmış olan konutlar^ aynı okulda görevli öğretmen ve müdürlerden başkasına verilemez. Bunun haricinde, okul binalarının tamamı, bir kısım veya müştemilâtı konut olarak kullanılamaz.

Şehir ve kasabalardaki konutlara ait kira bedelleri il daimi komisyonlarınca kararlaştırılır.

Madde 88- Yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 89- 23 Eylül 1329 tarihli Tedrisatın İptidaiye Kanunu Muvakkati, Maarif Teşkilâtına dair olan 789 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ve aynı kanunun 13 üncü maddesini değiştiren 5522 sayılı Kanunun l inci maddesi, 1702 sayılı Kanunun 8 inci maddesi, 1778 sayılı Kanunun 3407 sayılı Kanun ile bu Kanunun 3 üncü maddesinin l inci fıkrasını değiştiren 7135 sayılı Kanun, 4274 sayılı Kanun 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 24, 27, 30, 59, 60, 67, 68 ve 69 uncu maddeleri, 5129, 5210, 5828, 5955 ve 5956 sayılı Kanunlarla diğer kanunların bu Kanuna mugayir hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Ek Maddeler

Ek Madde l(Ek : 12/10/1983-2917 Ki 18. md)- 222 sayılı Kanunda geçen; İlköğretim müdürü deyimi "İlçe eğitim müdürü", öğretmen evi deyimi "öğretmen lojmanı" olarak değiştirilmiştir.

Ek Madde 2-(Ek : 12/10/1983-2917 Ki 18. md) Bu Kanunun yedinci bölümünde yer alan "okulların arsa ve arazi işleri", sekizinci bölümünde yer alan "ilköğretim okulu yapımı ve donatım işleri", dokuzuncu bölümünde yer alan "ilköğretimin gelir, giderleri ve plânlama" başlıkları altındaki maddeler, İlköğretim okulları ile birlikte uygulanır.

Ek Madde 3 – ( 24.03.1977 tarih 2087 sayılı Kanunun 5. maddesi olup ek madde haline getirilmiştir. ) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren açıktan veya başka görevlerden nakil suretiyle yeniden geçici öğretmen atanması yapılamaz.

Geçici Maddeler

Geçici Madde l- Bu Kanunun yayımından önce yapılmış olan ve 5210 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi gereğince köy tüzel kişiliği adına tapuya bağlanmış bulunan

köy okulları, arazi ve uygulama bahçelerinden; sonradan belediye teşkil edilen nahiye merkezleriyle köylerde belediyelerce el konulmuş olan okul binaları, sağlık memuru ve öğretmen lojmanları, uygulama bahçeleri ve okul arazisi özel idare veya köy tüzel kişiliklerine geçer.

Bu mallar Millî Eğitim Bakanlığının muvaffakatı alınmadıkça satılamaz ve başka hizmetlere tahsis olunamaz.

Geçici Madde 2- (16/07/1965-693) 5 Ocak 1961 tarihli ve 222 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 15 yıl süre ile, 15 inci maddede yazılı şartlan taşıyan öğretmen bulunmaması halinde en az ilköğretim okulu ve dengi okullar mezunu ve 18 yaşını tamamlamış olanlardan, açılmış ve açılacak kurslarda başarı gösterenler öğrenim durumlarına göre kadro karşılığı ücretle geçici öğretmen olarak atanabilirler.

Bunlardan iki yıl başarı ile çalışmış olanlardan öğretmen okulu bitirme imtihanını verenler ile lise ve dengi okul mezunu bulunanlardan aralıksız üç takvim yılı geçici öğretmenlik yaptıkları ve başarılan usulüne göre saptandığı anlaşılanlar, asıl ilköğretim okulu öğretmenliğine geçirilirler.

Asıl ilköğretim okulu öğretmenliğine geçirilen geçici öğretmenlerin, geçici öğretmenlikteki hizmet süreleri ilk terfilerinde göz önüne alınır.

Geçici öğretmenlere tatil aylarında da ücretleri ödenir.

Teftiş raporlarına göre, iki yıl üst üste başarısız olan geçici öğretmenlerle ortaokul ve dengi okul mezunlarından olup, geçici öğretmen olarak çalışmakta bulunanlardan 15 yıl içinde öğretmen okulu bitirme imtihanlarını veremeyenlerin görevlerine son verilir.

Geçici öğretmenler, disiplin işleri bakımından asil öğretmenlere uygulanan hükümlere tabidirler.

Geçici Madde 3- Millî Eğitim Bakanlığı, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 10 yıl içinde mecburî öğrenim çağında bulunan öğrencileri tamamen okula kavuşturmak için gerekli öğretmenleri yetiştirmek ve 79 uncu maddede gösterilen esaslar dahilinde ilköğretim kurumlarını ve tesislerini hazırlamak ve bununla ilgili plânların zamanında uygulanmasını sağlamakla yükümlüdür.

Geçici Madde 4- 50 nci maddedeki hüküm Millî Eğitim Bakanlığınca hazıralajîa-cak bir plâna göre on yıl içinde tedricen uygulanır.

Geçici Madde 5- (23/05/1973 tarih ve 1731 sayılı Kanunla aldığı son şekli) 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanujıu nün hükümleri gereğince; 1971 yılına kadar yapılacak ilköğretim okulu binalan ve tesisleri ile öğretmen lojmanları inşaatı, bunlara lüzumlu yapı aksamının imal ettirilmesi, her türlü malzemenin alımı, nakil ve depolama işleri için girişilecek taahhütler, muvakkat ve kati teminat hükümleri mahfuz kalmak şartıyla 2490 sayılı Kanunun diğer hükümleri uygulamak, 1050 sayılı Muha-sebe-i Umumiye Kanunu'nu_ı 135 inci maddesindeki % 20 nispeti % 30 olarak uy-

gulanmak şartıyla emaneten, mahdut eksiltme suretiyle veya birden fazla firmalar arasında pazarlıkla gerçekleştirilir.

(Bu maddenin uygulanma süresi 08/07/1981 tarih ve 2490 sayılı Kanunla 10 yıl daha uzatılmıştır. Bu konudaki hüküm aşağıdaki şekildedir.)

5 Ocak 1961 tarihli 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nun değişik geçici 5 inci maddesinde belirtilen ve 23/05/1973 tarihli ve 1731 sayılı Kanunla 10 yıl uzatılan uygulama süresi, bitimi tarihinden itibaren 10 yıl daha uzatılmıştır.

Geçici Madde 6- (Ek : 18108/1961-353) 77 nci maddenin, l inci fıkrası gereğince Millî Eğitim Bakanlığı bütçesine her yıl konulacak ödenekten % 5'ine kadarım, 1961 malî yılı için, ilköğretim okulu öğretmeni yetiştiren müesseselerin yapımında ve ilk tesis masraflarında kullanmaya Millî Eğitim Bakanlığı yetkilidir.

Geçici Madde 7- (Ek: 12110/1983-2917 K/18 mâ.) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Hazinenin mülkiyetinde bulunan ve ilköğretim kurumlarına tahsis olunan taşınmaz mallar, intifa hakkı Millî Eğitim Bakanlığına ait olmak üzere, bulundukları yerlere göre, bedelsiz olarak köy tüzel kişiliği veya özel idareler adına tapuya tescil edilir.

Devlete, özel idarelere veya köy tüzel kişiliğine ait arsalar üzerinde Devlet veya özel idare bütçesinden katkı suretiyle gerçek veya kişilerce inşâ edilen ve edilmekte olan taşınmaz mallar için de bu maddenin l inci fıkrası uygulanır. Bu taşınmaz mallar aidiyetine göre Maliye Bakanlığının veya diğer idarelerin yetkili mercilerince bedelsiz olarak okula tahsis ve devir olunur.

Bu maddeye göre, köy tüzel kişiliği veya özel idareler adına tapuya tescil edilen taşınmaz mallar, Millî Eğitim Bakanlığının muvafakkatı olmadıkça satılmaz ve başka hizmetelere tahsis olunamaz.

Geçici Madde 8- (Ek : 12/10/1983-2917 K/18 md.) Anaokulları ve ana sınıfları için yeterli miktarda yüksek öğrenim görmüş öğretmen bulunamaması halinde. Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi Eğitimi ve Bakımı mezunlarından. Devlet memuru olma niteliklerini taşıyan ve Millî Eğitim Bakanlığınca açılacak kurslarda başarı gösterenler, anaokulu veya anasınıflarına 1984 yılından itibaren geçici öğretmen olarak atanabilirler.

1993 yılı sonuna kadar, Yüksek Öğretim Kurulu ile iş birliği yapılarak bunların önl isans düzeyinde yüksek öğrenim görmeleri sağlanır. Bu süre içinde ön lisans düzeyinde yüksek öğrenim yapmayanların görevlerine son verilir.

Geçici Madde 9- Yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçici Madde 10- (Ek : 16/0811997-4306 Ki 2. md.) İlköğretimin 6, 7 ve 8. sınıf öğrenimini orta öğretim kurumlan bünyesinde yapmakta olanlar ile çıraklık eğitim merkezlerindeki öğrenciler, eğitimlerini bu kurumlarda tamamlarlar. 1997-1998 ders yılı başından itibaren bu sınıflara hiçbir şekilde öğrenci alınmaz.

Bazı derslerin öğretimini yabancı dille yapan okulların hazırlık sınıflarında başa-ılı olanlar ile 1997-1998 öğretim yılında okumaya hak kazananlar da zorunlu eği-imlerini bu okullarda tamamlarlar.

(Değişik 10.07.2001 tarih ve 24458 sayılı R.G ve 4702 sayılı Kanun); “4306 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (C), (D), (E), (F) ve (G) fıkralarında yer alan "sekiz yıllık kesintisiz ilköğretim" ibaresi "sekiz yıllık kesintisiz ilköğretim ve orta öğretim" olarak değiştirilmiştir.”

Madde 90- Bu Kanunun malî hükümleri l Mart 1961 tarihinde, tayinle ilgili işle-i 28 Şubat 1961 tarihinde, diğer hükümleri l Ocak 1961 tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 91- Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.