İLERİ BİYOLOJİ
DERSİ PROGRAMI
(FEN LİSESİ 11. SINIF)
AÇIKLAMA:
Ders Geçme ve Kredi Sistemine göre dönemler esas alınarak hazırlanan ve halen Sınıf Geçme Sisteminde uygulanmakta olan bu program, 2455 ve 2470 sayılı Tebliğler Dergisindeki açıklamalar doğrultusunda sınıflar esas alınarak düzenlenmiş olup, uygulama bu doğrultuda yapılmaktadır.
Fen Liselerinin 11. Sınıflarında: Alan Seçmeli Ders
Karar Sayışı : 188 Karar Tarihi: 08/07/1992 TD: 17.08.1992/2364
Konu : "Ders Geçme ve Kredi Yönetmeliği"ni uygulayan orta dereceli okulların lise seçmeli dersler grubu arasında yer alan ileri Biyoloji 1-2 dersi öğretim programlarının kabulü
"Ders Geçme ve Kredi Yönetmeliğini uygulayan orta dereceli okulların lise seçmeli dersler grubu arasında yer alan İleri Biyoloji 1-2 dersi öğretim programlarının, denenip geliştirilmek ve 1991-1992 öğretim yılından İtibaren uygulanmak üzere, bağlı örneklerine göre kabulü hususunun Bakan'a arzı kararlaştırıldı.
İLERİ FEN derslerinin GENEL AMAÇLARI
1. Öğrencilerin. Fen bilimlerinin çok yaygın olan uygulama alanlarım daha iyi anlamalarım sağlayacak temel kavram ve kanunları öğretmek.
2. Fen bilimlerim derinliğine anlamak ve olaylar arasında ilişki kurabilmelerin sağlamak.
3. Fen olayları üzerinde bizzat derinlemesine inceleme, gözlem, deney yaptırmak suretiyle öğrencinin daha ileri seviyede düşünmesini sağlamak.
4. Bu kavram, yasa ve ilişkiler sonucunda yeni projeler geliştirebilmelerim sağlamak ve öğrenciyi projeli çalışmalara yöneltmek.
5. Laboratuvarda bireysel olarak deney yapma alışkanlığım kazandırmak.
6. öğrenciye, bilimsel sonuçlara varmanın bir yolunun da laboratuvarda çalışmak olduğu fıkrini kazandırmak.
7. Bağımsız ya da grup olarak çalışma ve araştırmaya yönlendirmek.
8. Öğrencinin öğrenme, deney tasarlama ve yapma, araştırıcılık, görüş açışım genişletme ve fen konularım düşünmede daha ileriye gidebilmesin} sağlamak.
9. Öğrenicde: bilim ve fen alanında çağın teknolojik gelişmesin! en iyi şekilde izleyebilmek için ilgi uyandırmak.
10. Çağın teknolojik gelişmesine göre; bilimde meydana gelen yeni değişmeleri Öğretim programı paralelinde yerinde ve zamanında aktarmak.
11. Temel fen bilimlerinde kavram ve bilgileri ileri fen konularında ve fen olaylarında yorumlatabilmeyi sağlamak.
12. Öğrencilerin, ileride temel bilim dallarında yapacakları öğrenimlerde gerekli bilgi, beceri ve davranışları kazanmalarım sağlamak.
13. Teknoloji ve sanayideki gelişmelerin insan hayatındaki olumlu ve olumsuz etkilerini. çevre korumacılığı ile birlikte kavratmak.
l. Öğrencilere, temel bilimlere esas teşkil eden deney alışkanlıklarım ve deney sounçlarının yorumlanabilmesini kavratarak, bilimsel tartışma alışkanlığı kazandırmak.
2. İleride bu alanda yapacakları öğrenimde gerekli bilgi, beceri ve davranışları kazanmalarım sağlamak.
3. Genellikle laboratuvar çalışmaları ile paralel olarak verilen konularda pozitif bilimsel görüşler kazanmalarım sağlamak.
4. Biyolojide araştırmanın önemini araştırmalarda kullanılan temel araç ve teknikleri ve araştırama yollarım kavratmak.
5. Bakteri ve diğer mikroorganizmalarla çalışırken dikkat edilmesi gereken kuralları kavratmak.
6. Biyoloji konusunda çağın önemli gelişmelerim ve son yıllarda bütün dünyada biyoloji konuşurum çok büyük bir önem kazandığım Örneklerle açıklamak (Biyoteknoloji, genetik vb. alanlarda)
7. Bilimsel bir makale yazma ve inceleme yöntem ve tekniklerim kavratmak.
İLERİ BİYOLOJİ-1
(l1. SINIF) PROGRAMİNİN BÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
BÖLÜM : l BİYOLOJİDE ARAŞTIRMANIN YOLLARI
1. Her bilim dalında olduğu gibi, biyoloji biliminin amacının gözlenen olayların açıklanmasını yapmak ve gözlenen olaylarla başka olaylar arasındaki ilişkiler hakkında bir yargıya varmayı sağlayacak genellemelere gitmek olduğu belirtilir, bu açıklama ve genellemelere bilimsel yöntem denen bir çeşit akılcı düzenleme ile ulaşılabileceği açıklanır.
2. Bilimsel yöntemin temel evreleri hakında bilgi verilir.
3. Araştırmalar sırasında elde edilen verilerin geçerliliğinin saptanması bakımından istatistik analizin önemi üzerinde durulur ve örneklerle açıklanır.
4. Biyoloji araştırmalarında kullanılan tek mercekli mikroskop, çift mercekli mikrospkop, steremikroskop, faz-ayırım mikroskobu, elektron mikroskobu, santifuj ve spektrofbtometre gibi aletlerin (araçların) özellikleri ve kullanım alanları anlatılır. Mikroskopla incelemeler sırasında preparat hazırlama yöntemleri açıklanır ve uygulamalar yapılır. Mikı'odiseksiyon, kromatografi, elektrotbrez ve doku kültürü gibi özel teknikler hakkında bilgi verilir.
1. Mikroorganizmaların temel yapısal ve metabolik özellikleri hakkında bilgi verilir.
2. Mikroorganizma kültürlerinin yapılmasında kullanılan kültür ortamlarının hazırlanması, otoklavı kullanma yöntemi ve boyama teknikleri hakkında bilgi verilir. Bu çalışmalar sırasında alınması gereken önlemler üzerinde önemle durulur.
3. Prokaryotik organizmalara örnek olarak bakterilerin temel yapışı ve üreme özellikleri anlatılır.
4. Laboratuvar çalışması olarak bakteri kültürleri yapılır ve mikroskopla incelemeye hazırlanır.
5. Ökaryotik mikroorganizmalara örnek olarak küf mantarları ve maya hücrelerinin genel özellikleri anlatılır.
6. Küf mantarı kültürlerinin yapılması için uygun kültür ortamı ve diğer koşullar sağlanır ve kültür incelenir.
7. Bira mayası kültürleri hazırlanır. Sıcaklık, PH ve besin miktarı gibi faktörlerin populasyon büyümesine etkileri araştırılır. 1456
1. Enerji ve dönüşümleri ile uğraşan fizik daimin termodinamik olarak tanımlandığı söylenir. Termodinamik yasaların, cansız sistemler dünyasma olduğu gibi, canlılar dünyasında da uygulandığı belirtilir. Termodinamiğin l. yasası ve 2. yasası açıklanır.
2. Biyolojik katalizörler olan enzimlerin temel yapısal özellikleri hakkında bilgi verilir. Apoenzim, koenzim, kofaktör ve holoenzim enzim etki mekanizması "kilit-anahtar' modeli ile açıklanır. Enzimler belli başlı altı ana grupta sınıflandırılır ve katalize ettikleri reaksiyon çeşitleri belirtilir. Enzimlerin aktivitesini etkileyen faktörleden. sıcaklık, PH. enzim konsantrosyanu, sübstrat konsentrasyonu, inhibitörler ve aktivatörler üzerinde durulur. Sıcaklığın ve PITın etkileri deneysel olarak incelenir.
3. Metabolizmanın enerji üretim ve enerji kullanım olaylarım kapsadığı ifade edilir. Bakterilerde enerji üretimine yol açan solunum, fotosentez ve kemosentez olayları örneklerle açıklanır.
4. Bakterilerde enerji kullanımım gerektiren başlıca olaylardan aktif taşıma, hareket ve makromolekü ilerin sentezi üzerinde durulur.
5. Hücrede meydana gelen metabolik olayların düzenlenmesi enzim aktivitelerinin düzenlenmesiyle doğrudan ilgili olduğu ifade edilir. Enzimlerin genel olarak iki yolla düzenlendiği belirtilir. Son ürün inhibisyonu ve genetik düzenleme olan "operan modeli açıklanır.
İLERİ BİYOLOJİ l KONULARI BÖLÜM : l BİYOLOJİDE ARAŞTIRMANIN YOLLARI
1. Biyolojide araştırmanın önemi.
2. Bilimsel yöntem.
3. İstatistik yoluyla değerlendirme.
4. Biyoloji araştırmalarında kullanılan temel araç ve teknikler (mikrokop çeşitleri, santrifüj, kromatografi, elektroforez, spektrotbtometri, mikrodiseksiyon, doku kültürü gibi).
1. Mikroorganizmaların temel özellikleri ve çeşitleri.
2. Mikroorganizmalarla ilgili metot ve teknikler.
3. Bakterilerin yapışı ve üreme özellikleri.
4. Bakteri kültürlerinin yapılması ve incelenmesi. (Deney)
5. Mantarların genel özellikleri.
6. Küf mantarı kültürlerinin yapılması ve İncelenmesi. (Deney)
7. Bira mayalarının özellikleri.
8. Bira mayası populasyonunun üremesini etkileyen faktörler. (Deney)
1. Termodinamiğin yasaları
2. Enzimler
a) Enzimlerin yapışı ve işleyişi
b) Enzimlerin sınıflandırılması
c) Enzimlerin çalışmasını etkileyen faktörler
d) Sıcaklığın ve PH'ın tükrük amilaz enzimi üzerine etkileri (Deney)
3. Enerji Sentezi
a) Oksijensiz solunum
b) Oksijenli solunum
c) Fotosentez ve kemosentez
4. Enerji kullanımı ve biyosentez (karbonhidrat, lipid, protein, peptidoglikan, nükleik asit sentezleri)
5. Metabolizma ve hücresel kontrol mekanizmaları
a) Enzimatik düzenleme (son ürün düzenlemesi)
b) Genler arasında işbirliği (Operon)
İLERİ BİYOLOJİ-II
(11. SINIF) PROGRAMİNİN BÖLÜMLERİ ÎLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
BÖLÜM : l MİKROORGANİZMALARIN KONTROLÜ
1. Hastalık ve enfeksiyonların bulaşma yollarının ve ekonomik değeri olan maddelerin bozulmasını engellemek açısından zararlı mikroorganizmaların etkin şekilde kontrol edilmesinin önemli olduğu çeşitli örneklerle belirtilir.
2. Mikroorganizma kontrolünde kullanılan yöntem ve maddelerin çeşitli etkileri olduğu belirtilir. Genel olarak hücre çeperi, hücre zararının geçirgenliği, enzim, protein ve nükleik asit molekillerin yapı ve sentezleri üzerin etkileri örneklerle açıklanır.
3. Mikroorganizma kontrolünde kullanılan yüksek sıcaklık, düşük sıcaklık, kurutma, radyasyon, elektrik ve filtrasyon gibi fiziksel uygulama ve etki mekanizmaları açıklanır.
4. Mikroorganizma kontrolünde kullanılan alkoller, fenol ve fendik bileşikler, halojenler, deterjanlar, asit ve alkali nitelikte maddeler, formaldehit, boya maddeleri, ağır metal ve bileşikleri gibi kimyasal maddelerin etkileri açıklanır.
5. Penisilin, streptomisin, eritromosin, kloramtenikol, tetrasiklin, sefalosporin, nistatin, polimiksin gibi antibiyotikler hakkında bilgi verilir. Etki mekanizmaları ve etkilendikleri mikroorganizma tipleri açıklanır.
6. Mikroorganizmaların antibiyotiklere farklı derecelerde hassas oldukları belirtilir ve deneysel uygulama yapılır.
7. Bazı mikroorganizmaların belli antibiyotiklere direnç gösterdikleri belirtilir. Ayrıca bazı mikroorganizmaların çeşitli yollarla sonradan direnç kazanabilecekleri açıklanır
BÖLÜM : 2 BAĞIŞIKLIK (İMMÜNİTE)
1. Kan ve lenf sıvışma giren bazı protein, polisakkarit ya da her ikisini içeren yabancı maddelerin antijen olarak tanımlandığı belirtilir.
2. Vücudumuzun anatomik, fizyolojik ve diğer korunma mekanizmaları genel olarak açıklanır.
3. B- Lenfositleri tarafından gerçekleştirilen humoral immün tepki anlatılır. Antikor yapışı, bellek hücreler, antijen-antikor reaksiyonları İle ilgili bilgi verilir. Birincil ve ikincil tepki açıklanır.
3. Hümoral immün tepki
a) Antikorlar
1) Yapılan
2) Yapımı
b) Antijen-Antikor reaksiyonları
4. Hücresel immün tepki
5. İmmünite tipleri
a) Doğal İmmünite
b) Kazanılmış İmmünite
a) Doğal kazanılmış İmmünite
1) Aktif yolla
2) Pasif yolla
6. İmünolojik tolerans ve doku naklinde bağışıklık
7. Allerji ve aşırı duyarlılık.
8. İmmün yetersizlik ve çeşitleri
9. Autoimmün hastalıklar
1. Mutasyonlar
2. Bakteriyel rekombinasyon
a) Konjugasyon
b) Transformasyon
c) Trandüksiyon
BÖLÜM : 4 REKOMBİNANT DNA TEKNOLOJİSİ (BİYOTEKNOLOJİ)
1. Rekambinant DNA teknolojisi ve gen klonlanması
2. Biyoteknolojide uygulamalar
a) Tarımda ve gıda üretiminde.
b) Hayvancılıkta.
c) Tıpta.
d) Madencilikte.
e) Enerji elde edilmesinde.
f) Çevrenin korunmasında.
3. öğrencinin temel biyolojik kavramları öğrenebilmesi için, çevreden başlayarak yani bütünden öze inerek konular işlenmelidir.
4. Biyoloji dersinde öğrencinin, canlı varlığına dikkati çekilmeli, önce bir hücrenin küçük ve bağımsız bir organizma olarak iş gördüğü gösterilmeli, daha sonra bağlı bulunduğu organ, sistem ve organizmanın hayatına yardım ettiği kavratılmalıdır.
5. Öğrenci, fizik, kimya ve biyolojideki bazı temel kavramları ve canlılığın temel özelliklerim kavradıktan sonra fizyolojik konular işlenmelidir.
3. Hümoral immün tepki
a) Antikorlar
1) Yapıları
2) Yapımı
b) Antijen-Antikor reaksiyonları
4. Hücresel immün tepki
5. İmmünite tipleri
a) Doğal İmmünite
b) Kazanılmış İmmünite
a) Doğal kazanılmış İmmünite
1) Aktif yolla
2) Pasif yolla
6. Imünolojik tolerans ve doku naklinde bağışıklık
7. Allerji ve aşırı duyarlılık.
8. İmmün yetersizlik ve çeşitleri
9. Autoimmün hastalıklar
1. Mutasyonlar
2. Bakteriyel rekombinasyon
a) Konjugasyon
b) Transformasyon
c) Trandüksiyon
BÖLÜM : 4 REKOMBİNANT DNA TEKNOLOJİSİ (BİYOTEKNOLOJİ)
1. Rekambinant DNA teknolojisi ve gen klonlanması
2. Biyoteknolojide uygulamalar
a) Tarımda ve gıda üretiminde.
b) Hayvancılıkta.
c) Tıpta.
d) Madencilikte.
e) Enerji elde edilmesinde.
f) Çevrenin korunmasında.
3. Öğrencinin temel biyolojik kavramları öğrenebilmesi için, çevreden başlayarak yani bütünden öze inerek konular işlenmelidir.
4. Biyoloji dersinde öğrencinin, canlı varlığına dikkati çekilmeli, önce bir hücrenin küçük ve bağımsız bir organizma olarak iş gördüğü gösterilmeli, daha sonra bağlı bulunduğu organ, sistem ve organizmanın hayatına yardım ettiği kavratılmalıdır.
5. Öğrenci, fizik. kimya ve biyolojideki bazı temel kavramları ve canlılığın temel özelliklerim kavradıktan sonra fizyolojik konular istenmelidir
6. Öğrencinin canlıları tanıyıp çevreden gelebilecek zararları görmesi, bunları engelleyecek, çevreyi koruyacak bir düşünceye ulaşması sağlanmalıdır.
7. Solunum, sindirim boşaltım gibi canlıların hayati olaylarının neler olduğu, sistemlerin canlılardaki görevi, sistemin genel yapışı ve canlıların yaşadıkları ortamlara bağlı olarak ortaya çıkan özel durumları kısaca açıklanmalı ve yalnız insanda ayrıntıya inilmeli. böylece öğrencinin, canlıların hayati temel problemlerine objektif bir bakış kazandırılması sağlanmalıdır.
8. Biyoloji öğretiminin her safhasında yukarıda belirtilen amaç ve açıklamalar gözönünde bulundurulmalı, öğretimin planlanması ve sonuçlarının değerlendirilmesi buna göre yapılmalıdır.
9. Atatürkçü düşünce sisteminde. Akılcı ve Bilimci Davranışın önemi. Dayanışmanın Milli Birlik ve Beraberlik Yönünden önemi. Akılcılığın Gerçekçilik ve Yapıcılıkla îlişkisi. Akılcılığın Sorumlulukla Olan îlişkisi. Hayatta En Hakiki Mürşit İlimdir prensibine yeri geldikçe teması edilecek, ayrıca bazı konuların sonlarında yer alan okuma parçaları sınıfta okunup gerekli açıklamalarda bulunulacaktır.
BİYOLOJİ I l. BÖLÜM : BİLİM NEDİR?
1. Bilim nedir?
2. Bilimsel problem nasıl ortaya çıkar ve nasıl çözülür?
3. Problemin çözümünde takip edilecek metodlar nelerdir?
4. Akılcı ve bilimci davranışın önemi.
5. Bilim adamının çalışması ve bilimsel problem çözümü nasıl yapılır bir örnekle açıklama (Pastör)..
6. Akılcılığın gerçekçilik ve yapıcılıkla ilişkisi.
Okuma Parçası : "Hayatta En Hakiki Mürşit İlimdir^ prensibi.
2. BÖLÜM : BİYOLOJİYE GİRİŞ :
1. Biyolojinin konuşu.
2. Biyolojinin bölümleri.
3. BÖLÜM : BİYOLOJİK OLARAK BAZI ORGANİK
BİLEŞİKLER
a) Karbonhidratlar
b) Yağlar
c) Proteinler (Enzimler dahil)
d) Yönetici moleküller (Nükleik Asitler)
4. BÖLÜM : HAYATIN BAŞLANGICI İLE İLGİLİ
GÖRÜŞLER
l. Hayatın başlangıcı:
a) Panspermia (Kozmik hipotez)
b) Ototrof hipotezi.
c) Heterotrof hipotezi.
d) Yaradılış görüşü
5. BÖLÜM : VİRÜSLER
1. Virüslerin keşfi.
2. Virüslerin büyüklüğü ve yapışı.
3. Yaşama şekilleri.
4. Virüslerin üremesi.
6. BÖLÜM : HÜCRE KAVRAMI
1. Hücre kavramı.
2. Hücrenin yapışı ve özellikleri.
3. Hücre çoğalması.
7. BÖLÜM :
BAKTERİLER
1. Bakterilerin keşfi.
2. Bakterilerin yapışı ve hayatsal faaliyetleri.
3. Bakterilerin üremesi.
8. BÖLÜM : ÇOK
HÜCRELİ ORGANİZMALAR
1. Hücre kümeleri (Bir grup hücrenin işbirliği)
2.
Çok hücreli kompleks organizmalar.
9. BÖLÜM : DOKULAR
1. Doku nedir?
2. Hayvansal dokular.
3.
Bitkisel dokular.
Ana Sayfa & Müfredat Proğramları Sayfası