MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞLERİ BAŞKANLIKLARI

REHBERLİK VE TEFTİŞ YÖNERGESİ

 Tebliğler Dergisi Yayım Tarih ve Sayısı : Şubat 2001 - 2521

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç

Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinin "görev alanları" başlıklı 42 inci maddesinde belirtilen kurumların rehberlik, teftiş, teftiş gruplarının görev ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönerge; Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinde belirtilen kurumların rehberliklerini, teftişlerini, teftiş gruplarının görev ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını kapsar.

Dayanak

Madde 3- Bu Yönerge; Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinin 35 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4- Bu Yönergede geçen;

Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,

Bakan: Millî Eğitim Bakanını,

Yönetmelik: Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğini,

Başkanlık: Her İl’de Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan ilköğretim müfettişleri başkanlıklarını,

Başkan: İllerdeki İlköğretim Müfettişleri Başkanını,

Kurul: İllerdeki İlköğretim Müfettişleri Kurulunu,

Başkan Yardımcısı: İllerde başkana yardımcı olmak üzere görevlendirilen ilköğretim müfettişini,

Müfettiş: İlköğretim müfettişini,

Yetkili Kılınan Müfettiş Yardımcısı: Görev başında yetiştirme eğitimi sonunda yeterli oldukları anlaşılan müfettiş yardımcılarını,

Müfettiş Yardımcısı: İlköğretim müfettiş yardımcısını,

Teftiş Grubu: İlköğretim müfettişleri ve ilköğretim müfettiş yardımcılarından teftiş bölgelerine göre oluşturulan her bir grubu,

Grup Başkanı: Teftiş grubunun başkanını,

Alt Grup : Teftiş grubu içinde müfettiş ve müfettiş yardımcılarından oluşan en az iki kişilik grubu.

Grup Sorumlusu: Alt grup sorumlusunu,

Kurum: Bakanlığa bağlı resmî ve özel okullar ile diğer hizmet birimlerini

Teftiş Bölgesi: İl teftiş gruplarının, hizmet yönünden birbirine benzerlik ve yakınlık gösteren çalışma alanlarını,

Yıllık Çalışma Programı: Her grubun kendi teftiş bölgesinde durum ve koşullara göre hazırladığı yıllık çalışma programını,

Yıl Sonu Raporu : Her grubun kendi teftiş bölgesindeki çalışma durumunu değerlendiren raporu,

Aylık Çalışma Programı: Her grubun kendi teftiş bölgesinde yapacağı çalışmaya ilişkin programını,

Yönetici: Okul ve kurumlarda görevli müdür, müdür başyardımcısı, müdür yardımcısı ve müdür yetkili öğretmeni,

Diğer Personel: Kurumlarda görevli eğitim öğretim hizmetleri sınıfı dışındaki personeli,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Rehberlik ve Teftişin Amaç ve İlkeleri

Amaçlar

Madde 5- Kurumların rehberlik ve teftişi aşağıdaki amaçları gerçekleştirmek için yapılır.

Genel Amaçlar

1) Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak, kurum amaçlarının gerçekleştirilmesinde yönetici, öğretmen ve diğer personelin çalışmalarını yönlendirmek,

2) Kurumların program ve düzenleyici kurallara uygun çalışıp çalışmadıklarını denetlemek, değerlendirmek, düzeltici ve geliştirici önlemler almak.

3) Kurum personelinin görevi başında yetişmelerini sağlamak, çalışmalarını objektif olarak ölçmek ve değerlendirmek.

4) Kurum personeli arasında birlik ve dayanışmaya, hizmetin yürütülmesinde, planlama, eş güdüm ve uygulamaya katkıda bulunmak.

5) Eğitim öğretimle ilgili sorunları belirlemek ve çözümüne yardımcı olmak.

6) İnsan gücü, tesis, araç-gereç ve zamanın ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlamak,

7) Kurumun çevreyle bütünleşmesine, yönetici, öğretmen ve veliler arasında uyumlu ilişkiler kurulmasına katkıda bulunmak.

8) Güdülemeyi ve morali artırmak; iş doyumu sağlamak, üretim ve verimliliği en üst düzeye çıkarmak.

Özel Amaçlar

1) Kurum ve yöneticiler yönünden

Yasa, yönetmelik, yönerge, genelge, program, emir ve eğitim bilimlerinin verilerine dayanarak; kurumların amaçlarını gerçekleştirmek üzere yöneticilerin;

a) Kurum binası ve bölümlerinin, okul bahçesi, oyun alanları ve araçları ile diğer tesislerin temizlik, bakım ve onarımı, hizmete uygun eşya ve araçla donatılması ve kullanılmasını,

b) Yangından korunma ve sivil savunma önlemlerini alma ve uygulamasını,

c) Türk Bayrağı mevzuatını uygulama, Atatürk ve şeref köşelerini hazırlama, koridorları mevzuata ve hizmetin niteliğine uygun olarak düzenlenmesini,

d) Ders araç gereçlerini sağlama, kullanma ve koruma, okul ve sınıf kitaplıklarını oluşturma, öğrencilerin etkin olarak yararlanmasını,

e) İş takvimi, yıllık çalışma program ve okutmakta olduğu dersin planlarını hazırlama ve uygulama, öğrencilerine programların öngördüğü bilgi, beceri ve duyuşsal davranışları kazandırmasını,

f) Kurumun gereksinim duyduğu sayı ve nitelikte düzenleyici kuralları ve ders programları ile bunların kullanılmasını sağlama, kendini yetiştirme, yeni öğretim yaklaşımlarını öğrenme, eğitim teknolojisi alanındaki gelişmelerden yararlanmasını,

g) Eğitim ve öğretim sorunlarını belirleme, öğretmenler kurulunda görüşme ve alınan kararları uygulama; şube ve zümre öğretmenlerinin eğitim-öğretimle ilgili plânlama, uygulama ve öğrenci başarısını ölçme ve değerlendirmelerinde birlikteliğin sağlanmasını,

h) Personel arasında iş birliğini sağlama, sevgi ve saygıya dayalı bir çalışma ortamı oluşturma, müdür yardımcısı, öğretmen ve diğer personeli yetiştirme, çalışmalarını izleme ve objektif değerlendirmesini,

ı) Törenler, belirli gün ve haftalar, eğitici kol çalışmaları , sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler ile ders dışı etkinlikleri, plânlama ve yürütmesini,

i) Okul öncesi eğitimi özendirmek, okullaşma oranını artırma, dersliklerin mevzuatı ile öğretim programlarına uygun donatımını sağlama; defter ve dosyaların tutulması ve personel işlemlerini kuralına uygun yürütmesini,

j) Rehberlik hizmetlerinin anlam ve önemini bilme, etkinliklerinin plânlı bir biçimde yapılmasını sağlama ve sonuçlarından yararlanma; öğrenci başarısızlığının nedenlerini araştırma, çözüm yolları önerme, özel eğitimi gerektiren öğrenciler için gerekli önlemlerin alınmasını,

k) Kurumlarda tutulması gerekli defter ve dosyaları düzenleme, kurallara ve mevzuata uygun işleme, arşivleri düzenli tutma; hesap, ayniyat ve döner sermaye iş ve işlemlerini düzenli yürütmesini,

l) Öğrencilerin kayıt işleri ile devam ve devamsızlıklarını izleme, başarıyı ölçme ve değerlendirme, öğrenci kişilik, sağlık ve beslenme hizmetlerini plânlama ve yürütmesini,

m) Personelin göreve başlama ve ayrılmaları ile devam ve devamsızlık, nöbet, izin ve raporlar ile sağlık ve özlük haklarına ilişkin işlemleri mevzuatına uygun yürütme, gerekli kayıt ve belgeleri düzenli tutmasını,

n) Millî Eğitim Vakfı, Koruma Derneği ve Okul Aile Birliği ile uyumlu ve etkili çalışması; okul kooperatifi ve kantinlerinin mevzuatına uygun işlemesini sağlamasını,

o) Okul ile çevre arasında olumlu ilişkiler kurma, kurumu çevreye açma ve eğitim öğretim için çevre olanaklarından yararlanmasını,

ö) Verimliliği artırmak üzere araştırmalar yapma, Okul Gelişim Proğramı ve Projeler hazırlama, uygulama, vizyon ve misyonun geliştirilmesini,

izleme/değerlendirme/sağlama,

2- Öğretmenler yönünden

Yasa, yönetmelik, yönerge, genelge, program, emir ve eğitim bilimlerinin verilerine dayanarak; kurumların amaçlarını geliştirmek üzere öğretmenlerin;

a) Dershaneyi düzenleme, derse hazırlama ders araç ve gereçlerini bulundurma, kütüphane, kitaplık, lâboratuvar , atölye bilgisayar dersliği ve salon gibi bölümleri kullanması ve öğrencilerine kullandırmasını,

b) Yıllık Çalışma Programı, Yıllık, ünite, günlük ve ders plânlarını hazırlama, derse hazırlıklı gelme ve plânlı çalışmasını,

c) Derslerin işlenişine uygun çeşitli yöntem ve teknikleri yerinde ve zamanında etkili kullanarak öğrencilere araştırma ve bilgiye ulaşma yollarını öğretmesini,

d) Öğrencilere düzeylerine uygun olarak, Atatürk İlke ve İnkılâplarını, İstiklâl Marşını, Atatürk’ün gençliğe hitabesini, öğrenci andını öğretmesini,

e) Öğrencilere okuma zevk ve alışkanlığı kazandırma, Türkçeyi etkili ve doğru biçimde kullanma ve kullandırmasını,

f) Öğrencilere, programların öngördüğü bilgi, beceri değer yargıları ve olumlu alışkanlıklar kazandırmasını, öğrenci başarısını ölçme ve değerlendirmesini,

g) Öğrencilere rehberlik yapma bireysel farklılıkları dikkate alma, grup ve bireysel etkinliklere yöneltme,sorumluluk ve grup duygusu kazandırmasını,

h) Öğrencileri, okulu ve eğitimi sevme, mesleğe saygı duyma, öğrencilerine örnek olma, belirlenen kılık ve kıyafete uymasını,

ı) Kendini yetiştirme mesleki eserleri ve mevzuatı izleme ve uygulamasını,

i) Yönetici ve öğretmenlerle iş birliği yapma, verilen görevleri yapmaya istekli olma, tören, mesleki toplântı, eğitici kol ve sınıf rehber öğretmenliği gibi etkinliklerde örnek davranışlar göstermesini,

j) Öğretmenler kurulu, şube ve zümre öğretmenler kurulu ile ilgili toplântılara katılma, görüşlerini açıklama, kararlar alma ve uygulamasını,

k) Çevreyi tanıma, çevre olanaklarından yararlanma, veliler ile uyumlu ilişkiler kurabilme ve aile eğitimine katkıda bulunmasını,

l) Sınıf ve dersi ile ilgili defter, kayıt ve dosyaları düzenleme ve işlemesini, izleme/değerlendirme/sağlama.

Rehberlik ve Teftişin İlkeleri

Madde 6- Kurumların, rehberlik ve teftişinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur;

a) Rehberlik ve teftiş; kontrol, düzeltme ve geliştirme amaçlı yapılır.

b) Rehberlik ve teftiş demokratik bir süreçtir.

c) Yetkiden çok etkiyi, özendirmeyi , ödülü, işbirliğini ve katılmayı içerir.

d) Eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin bütünü ile ilgilidir.

e) Sorunları paylaşma, belirleme ve çözümlemede birlikte karar verme, plânlama, uygulama, değerlendirmeyi ve gerekirse bir gelişim plânı yapmayı gerektirir.

f) Sorumlulukların paylaşılmasına ve insanî ilişkilerin gelişmesine katkıda bulunur.

g) Yönetici, öğretmen ve diğer personelin meslekteki yeterliliğini geliştirmesine yardım eder.

h) Bütünlük ve devamlılığı gerektirir.

ı) Bireysel farklılıkları ve çevre koşullarını dikkate alır.

i) Millî eğitim hizmetlerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesine hizmet eder.

j) Eğitim öğretim yöntem ve tekniklerinin geliştirilmesini sağlayacak inceleme ve araştırmalara önem verir.

k) Öğretme ve öğrenme sürecinin geliştirilmesini esas alır.

l) Bilimsel ve objektif esaslara dayanır.

m) Teftiş etkinliklerini değerlendirir ve teftiş sistemlerinin gelişmesini sağlar.

n) Açıklık ve güvenilirliği gerektirir, müfettiş öğretmenin gereksinim duyduğu konuları birlikte belirler, teftiş sonrası görüşlerini öğretmenle paylaşır.

o) Ekonomiklik ve verimliliği gerektirir.

ö) Sistemi amaçlarına uygun olarak yaşatmayı , madde ve insan kaynaklarının en verimli bir biçimde kullanılmasını esas alır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Teftiş Grubunun Görev Alanları,

Sorumlulukları, Teftiş Çeşitleri, Çalışma Usul ve Esasları

Teftiş Grubunun Görev Alanları

Madde 7- Her teftiş grubu, grupça hazırlanan ve onaylanan yıllık ve aylık çalışma programına göre teftiş bölgesindeki;

a) İlköğretim okullarının,

b) Yetiştirici ve tamamlayıcı sınıflar ve kurslarının,

c) Özel eğitime muhtaç çocuklar için açılmış okullar ve sınıflarının,

d) Okul öncesi eğitim kurumları, uygulama sınıfları ile tamamlayıcı sınıflar ve kurslarının,

e) Halk eğitim merkezi ve akşam sanat okulları ile bunlara bağlı kurslarının,

f) Çıraklık eğitim merkezlerinin,

g) Eğitim araçları ve donatım merkezi ve akşam sanat okulu müdürlükleri,

h) Rehberlik ve araştırma merkezlerinde ve akşam sanat okulu müdürlüklerinin,

ı) Öğretmenevi ve akşam sanat okulları, öğretmenevi, lokalleri ve sosyal tesislerinin,

i) Millî eğitim yayınevlerinin,

j) Sağlık eğitim merkezlerinin,

k) Hizmetiçi Eğitim Enstitüleri ve Akşam Sanat Okulları ile Hizmetiçi Eğitim Merkezlerinin,

l) Spor ve izcilik okullarının,

m) Gençlik ve izcilik eğitim tesislerinin,

n) Öğrencileri yetiştirme ve sınavlara hazırlama kurslarının,

o) Özel öğretim kurumlarına bağlı, dershane ve okulları ile her türlü özel yaygın eğitim kurslarının,

ö) Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kur’an kurslarının,

p) Dernek ve vakıflarca açılan ve Bakanlığın denetimi ve gözetimi altında bulunan gerçek, tüzel (şirket) kişilere ait öğrenci yurtlarının,

r) Valilikçe denetimi uygun görülen diğer okul ve kurumlarının,

rehberlik ve teftişinden sorumludur.

Teftiş Grupları

Madde 8- Teftiş Grubu bir başkan ve yeteri kadar müfettiş ve müfettiş yardımcısından oluşur. Grup sayısı her ilin durumuna göre değişebilir.

Teftiş Grubunun Oluşumu

Madde 9-Teftiş grubunun oluşumunda aşağıdaki esaslar gözönünde bulundurulur.

a) Teftiş grubunun müfettiş sayısı, teftiş bölgelerindeki kurum, kurumlarda görevli yönetici, öğretmen ve diğer personel sayıları da dikkate alınarak başkanlıkça belirlenir. Müfettiş ve müfettiş yardımcıları gruplara dengeli olarak dağıtılır.

b) Müfettiş ve müfettiş yardımcıları bir teftiş bölgesinde en az iki yıl görev yapmaları esastır. Ancak, grupların çalışmalarını engelleyici durumlar karşısında ve zorunlu hallerde başkanının önerisi, millî eğitim müdürünün görüşü ve valinin onayı ile değişiklik yapılabilir.

c) Teftiş grubu kendi içinde alt gruplara ayrılabilir. Alt grup sorumlusunu grup başkanı belirler.

d) Teftiş bölgeleri, eğitim bölgesi/yerleşim alanının bütünlüğü dikkate alınarak oluşturulur.

Teftiş Gruplarının Sorumluluğu

Madde 10- Bir teftiş grubu, hazırlanan yıllık çalışma programına göre teftiş bölgesindeki kurumların rehberlik ve teftişinden sorumludur.

Grup Başkanının Görevlendirilmesi

Madde 11- Teftiş grubu üyeleri, grup başkanlığı için müfettişler arasından iki adayı seçimle belirleyerek başkana sunarlar. Bu adaylardan biri başkanın önerisi, millî eğitim müdürünün uygun görüşü ve valilik onayı ile grup başkanı olarak görevlendirilir.

Grup Başkanının Görevleri

Madde- 12 Grup başkanının görevleri şunlardır.

a) Denetim, rehberlik ve işbaşında yetiştirme, inceleme, araştırma ve soruşturma işlemleri ile ilgili grup üyeleri arasında iş bölümü ve işbirliği yapmak; işlerin zamanında, düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak.

b) Grubun çalışmaları ile müfettişlerin görev sırasındaki davranışları hakkında Haziran ve Aralık ayı içinde başkana rapor vermek.

c) Bölgesinin eğitim ve öğretimi hakkında öğretim yılı ortasında ve sonunda grup üyeleri ile birlikte genel durum raporu hazırlamak ve başkanlığa sunmak.

d) Rehber müfettiş ile birlikte müfettiş yardımcıları hakkında altı ayda bir görev başında yetiştirme eğitimi, İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı Yönetmeliği’nin 3 numaralı ekinde yer alan İlköğretim Müfettiş Yardımcısının Görev Başında Yetiştirme Eğitimi Değerlendirme Formunu doldurarak başkanlığa sunmak.

e) Grubu temsil etmek ve yönetmek, grubun bir üyesi olarak başkanlık görevini aksatmayacak biçimde rehberlik ve teftiş yapmak.

f) Başkanlıkça grubuna verilen kurumlara ilişkin istatistikî bilgiler ile bölge onayına dayalı olarak yıllık ve aylık çalışma programlarını grup üyeleri ile birlikte hazırlayarak başkanlığa sunmak.

g) Grup başkanının bulunmadığı durumlarda, grup başkanlığını yürütmek üzere grup sorumlusu müfettişi belirlemek ve başkanlığa bildirmek.

h) Grubun ve teftiş bölgesindeki yönetici ve öğretmenlerin toplântılarına başkanlık etmek yada bu görevi yürütmek üzere bir müfettiş veya bir müfettiş yardımcısını görevlendirmek.

ı) Grup üyeleri ile birlikte bölgesinde eğitim öğretimi geliştirmeye yönelik inceleme ve araştırma yapmak.

i) Yönetici ve öğretmen teftiş formlarını onaylayarak, kurum teftiş raporları ile birlikte başkanlığa sunmak.

j) Yapılan denetim sonucunda eğitim bölgesi veya yerleşim alanı bazında üstün başarılı olarak belirlenen kurumlar ile teftiş bölgesine giren yönetici ve öğretmenleri ödüllendirmek üzere başkanlığa öneride bulunmak.

Teftiş Çeşitleri

Madde 13- Kurumlarda;

a) Kurum teftişi

1) Yönetici teftişi

2) Öğretmen teftişi

3) Diğer personel teftişi

b) Seminer ve kurs teftişi

yapılır.

Kurum Teftişi

Madde 14- Kurum teftişi, kurumların sistemindeki yeniliklerin ilgili kurumlara iletilmesi, kurumun çalışmalarını güçleştiren veya zayıflatan nedenlerin belirlenmesi, gerekli önlemlerin yerinde ve zamanında alınması, kurumun amaçlarını gerçekleştirmede insan ve madde kaynakları ile bunlardan yararlanılma durumunun gözlenerek yerinde ve etkili bir biçimde kullanılmasının sağlanması, eğitim-öğretim ve yönetim etkinliklerinin geliştirilmesi, öğretme-öğrenme ve yönetim sürecinin etkili duruma getirilmesi için objektif verilere, yasa, tüzük, yönetmelik, genelge emir ve kararlara dayalı olarak gözlenmesi, kontrol edilmesi ve ölçütlere göre değerlendirilerek geliştirilmesidir.

Kurumun özelliğine göre kurum teftiş raporu yazılır.

Kurumlarda Rehberlik ve Teftişin Usul ve Esasları

Madde 15-Kurumların teftişinde aşağıdaki usul ve esaslar göz önünde bulundurulur.

a) Kurumun teftişi bir teftiş grubu ya da bir alt grup tarafından yapılır.

b) Yıllık ve aylık çalışma programlarına ve yapılan araştırmalara dayalı olarak yürütülür.

c) Eğitim-öğretim ve yönetim etkinliklerinin tümünü kapsar.

d) Eğitim-öğretim ve yönetimle ilgili sorunların çözümünde meslekî yardım, iş başında yetiştirme hizmetleri verilir.

e) Çalışma programlarına uygun olarak kurumlara gidildiğinde; grup başkanı veya grup sorumlusunun başkanlığında rehberlik ve teftiş çalışmaları öncesi grup üyeleri ile toplântı yapılır. Bu toplântıda tutum, davranış, değerlendirme ve olası gelişmeler hakkında durum belirlenir.

f) Grubun rehberlik ve teftiş çalışmalarını rahat yürütebilmeleri için kurumun uygun bir odası kurum yöneticisi tarafından bu çalışmalar için ayrılır ve düzenlenir.

g) Grup başkanı veya sorumlusu, grup üyelerinin yetişme alanları veya katıldıkları hizmetiçi etkinlikleri de dikkate alarak, kurum çalışmalarının rehberlik ve teftişinde dengeli bir görev dağılımı yapar.

h) Kurumların teftiş defteri ve geçmiş yıllara ilişkin kurum teftiş raporu incelenerek önceki rehberlik ve teftiş çalışmalarında görülen başarı durumlarının devam edip-etmediği ve belirlenen eksikliklerin tamamlanması için ne gibi çalışmaların yapıldığı kontrol edilir.

ı) Kurum teftişi ile birlikte yöneticiler, öğretmenler ve diğer personelin teftişinin yapılması esastır. Ancak zorunlu hallerde yönetici ve öğretmenlerin teftişi, kurum teftişi dışında da yapılabilir.

i) Yönetici teftişi, en az iki müfettiş veya bir müfettiş ile yetkili kılınan bir müfettiş yardımcısı tarafından yapılır.

j) Kurum rehberlik ve teftişi sonunda kuruma ilişkin iki adet teftiş veya rehberlik tebliği hazırlanarak biri teftiş defterine yapıştırılır, diğeri ise başkanlığa sunulur.

k) Kurum teftişi sonunda; eğitim ve öğretim aksatılmadan teftişle ilgili değerlendirme toplântısı yapılır.

l) Öğretmen sayısı üç ve üçten az olan kurumların teftişi en az iki müfettiş tarafından veya bir müfettiş ve yetkili kılınan müfettiş yardımcısı tarafından yapılır.

m) Aday öğretmenlerinin teftişi en az bir müfettiş veya yetkili kılınan iki müfettiş yardımcısı tarafından yapılır.

n) Teftiş sırasında üstün başarı veya yetersizliği görülen yönetici ve öğretmenlerin teftişi, en az iki müfettiş tarafından veya bir müfettiş ve yetkili kılınan bir müfettiş yardımcısı tarafından yapılır.

o) Grup Başkanınca; aylık çalışma programında plânlanan rehberlik yapılacak kurumların rehberlik tarihleri en az bir hafta önceden ilgili kurumlara bildirilir.

ö) Kurumların, yöneticilerin, öğretmenlerin ve diğer personelin her yıl rehberlik veya teftiş amacıyla en az bir defa görülmesi esastır. Hiçbir kurum, yönetici, öğretmen ve diğer personel iki takvim yılı üst üste teftişsiz bırakılamaz. Ancak açık ilköğretim okulunda görevli olanlar ile Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı örgütü ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici olarak görevlendirilenlere bu fıkra hükmü uygulanmaz.

p) Rehberlik çalışmalarının; aday öğretmenler ile bir önceki yılda yapılan teftişe göre, yetersiz veya orta düzeyde değerlendirilen öğretmenlerden başlanarak yapılması esastır.

r) Rehberlik çalışmalarına başlamadan önce kurum yöneticisinden kurum ve çalışanlarının hangi konularda rehberliğe gereksinim duyduğu konusunda bilgi alınır ve çalışmalarda göz önünde bulundurulur.

Kurumların Rehberlik ve Teftişinde Dikkat Edilecek Hususlar

Madde 16 –Kurumların; rehberlik ve teftişi yapılırken;

a) Genel ve özel amaçları,

b) Yönetim süreçleri ve yöneticilerin etkinlikleri,

c) Kurumların yapılarındaki sosyal, yönetsel, kültürel, ekonomik, teknolojik ve eğitim politikalarının geliştirilmeleri,

d) Gelişmeyi engelleyen unsurları,

e) Sorunlara yaklaşımda yararlı yöntemleri,

f) Özel yönetmelik ve yönergelerindeki hükümleri,

g) Eğitim-öğretim ve yönetimdeki değişme ve gelişme sonucu uygulanacak yöntem ve teknikleri,

h) Personelin mesleki performansını geliştirmeleri,

ı) Öğrencilerin sayı ve nitelik düzeyleri,

i) Fizikî durumları,

j) İnsan ve madde kaynaklarının etkili ve verimli kullanmaları,

k) Kurum çalışanlarının kararlara katılma görev yetki ve sorumlulukları,

l) Çevre ve toplum gereksinimlerini karşılamaları,

göz önünde bulundurulur.

Kurum Teftişinde İncelenecek Durumlar

Madde 17- Kurumların, kurum teftişi yapılırken kurumun aşağıdaki durumları incelenerek;

a) Fizikî durum

1) Yönetim odaları, derslikler, lâboratuvarlar, atölye, (işlik) okul kooperatifi, kantin, kitaplık, konferans salonu, beden eğitimi salonu veya çok amaçlı salon, eğitici kol çalışma odaları, oyun sahaları ve spor tesisleri, okul bahçesi ve ayrılan oyun alanı, lavabo-tuvalet, aydınlatma, ısıtma ve su tesisleri ile yatılı ve pansiyonlu okullarda bunlarla birlikte yatakhane, revir, yemekhane, mutfak, bulaşık yıkama yeri, banyo-duş ve lavabolar, çamaşırhane, depo, ambarlar, etüt salonları ve garaj gibi yerlerin gereksinimi karşılar nitelik ve nicelikte olması,

2) Yangından korunma ve sivil savunma önlemlerinin alınması,

3) Kurumun fizikî yapısında yapılacak değişiklikler için gerekli iznin alınması,

4) Genel temizliğe, mevcut eşya, ders araç ve gereçlerinin bakımına ve düzenine gereken ilginin gösterilmesi,

5) Okul, sınıf ve bölümlerinin adlarının levhalara yazılıp uygun yerlere asılması,

6) Okul çevre duvarı, bahçesinin ağaçlandırılması, uygulama bahçesi ve sportif etkinlikler için düzenlenmesi,

7) Türk Bayrağı ile ilgili yasal gerekleri uygulama, Atatürk ve şeref köşelerini hazırlama, derslik ve koridorların mevzuatına ve hizmetin niteliğine göre düzenlenmesi,

8) Varsa motorlu araçların bakım, kullanma ve onarım durumları, gibi fizikî koşulların eğitim ve öğretimi geliştirecek düzeyde olması,

değerlendirilir.

b) Eğitim ve öğretim durumu

1) Sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler,

2) Törenler, anma ve kutlama etkinlikleri,

3) Rehberlik ve eğitici kol çalışmaları,

4) Yıllık, ünite, günlük ve ders plânları ile ders dağıtım çizelgelerinin hazırlanması ve uygulanması,

5) Seçmeli derslerin belirlenmesinde okul ve çevre koşulların dikkate alınması,

6) Ders araç ve gereçlerinin sağlanması, bakımı ve korunması yatılı ve pansiyonlu okullarda etüt saatlerinin program ve mevzuat doğrultusunda plânlanması,

7) Okul ve sınıf kitaplıklarının oluşturulması,

8) Özel eğitim gerektiren çocukların eğitiminde alınması gereken önlemleri ve özel eğitim uygulamalarına yer verilmesi,

9) Öğretmenler, zümre öğretmenler ve şube öğretmenler kurulu çalışmaları,

10) Okul çevre ilişkileri, okul aile birliği, okul, sınıf ve veli toplântısının yapılması,

değerlendirilir.

c) Büro işleri

1) Kurumlarda tutulması gerekli defter, dosya ve kayıtların kuralına uygun tutulması,

2) Yazışmalarda desimal dosya sisteminin kullanılması, resmî yazışma kurallarının uygulanması,

3) Duyurular dosyası tutulması

değerlendirilir.

d) Öğrenci işleri

1) Öğrenci kayıtları, künye defterleri, okullar arası öğrenci yer değiştirmeleri ve yabancı öğrencilerin kayıtlarının mevzuatına uygunluğu,

2) Öğrenci devam devamsızlık işleri, öğrenci gelişim dosyalarının işlenmesi,

3) Sınıf geçme defteri, yıl sonu ve ağırlıklı yıl sonu notları ile yıl sonu başarı ortalaması ve ağırlıklı yıl sonu başarı ortalamalarının işlenmesi,

4) Diploma, karne, kurs belgesi, takdirname, teşekkür, yoklama fişleri, sicil, rapor, kayıt silme, dosya isteme-gönderme ile ilgili işlerin gereğince yürütülmesi,

5) Dönem ve sınav çizelgelerinin temiz ve doğru bir biçimde düzenlenmesi,

6) Sınıfını geçen ve sınıf tekrarına karar verilen öğrencilerle ilgili iş ve işlemlerin yürütülmesi,

7) Zümre ve şube öğretmenler kurulu tutanaklarının kuralına uygunluğu, sınıf geçme durumlarının öğrencilere duyurulması,

8) Müzik ve Beden Eğitimi derslerinden sorumlu olmayan öğrencilere ilişkin işlemler ve öğrenci istatistiklerinin izlenmesi,

9) Rehberlik hizmetlerinin yürütülme durumu ve rehberlik hizmetleri verilen öğrenci sayısı,

değerlendirilir.

e) Personel işleri

1) Öğretmen, memur ve diğer personel için kuralına uygun devam- devamsızlık ve sicil defterlerinin, kişisel dosyalarının tutulması,

2) Öğretmenlerin, yöneticilerin ve diğer personelin işe başlayış ve ayrılışlarının ilgili makamlara bildirilmesi,

3) Ders dağıtım çizelgelerinin Kasım ayı başında, öğretim yılı içersinde yönetici ve öğretmenlerin ders saatlerinde yapılan değişikliklerin il veya ilçe millî eğitim müdürlüğüne zamanında bildirilmesi,

4) Aday memurların yetiştirilmelerinin ilgili mevzuata uygunluğu,

5) Yöneticiler, öğretmenler ve diğer personel arasında iş bölümü ve görevlerin değişmesi durumunda devir teslim işlerinin yapılması,

6) Mutfak, yemekhane, çamaşırhane, kantin ve benzeri yerlerde çalışan personelin kurum özelliğine göre belirlenen aralıklarla kontrollerinin yaptırılması,

7) Yönetici tarafından personelin çalışmalarını izleme defterinin tutulması,

8) Öğretmen, yönetici, memur ve hizmetlilerinin özlük ve atama işlerinin zamanında kuralına uygun olarak yürütülmesi,

9) Görevlilerin haftalık ders saatlerine ve branşlarına uygun biçimde çalıştırılması,

10) Yabancı uyruklu öğretmen (varsa) görevlendirilmeleriyle ilgili çalışma izinlerinin olup olmadığının izlenmesi,

11) Rehber öğretmenlerin mevzuatına uygun çalıştırılması,

12) Ders saati karşılığı çalıştırılan öğretmenlerin ders saatlerinin Bakanlar Kurulu Kararına uygunluğu,

13) Personel nöbet çizelgesinin ve nöbet defterinin hazırlanması,

14) Kuruma gelen Tebliğler Dergileri, genelge ve yazıların zamanında duyurulması,

değerlendirilir.

f) Hesap, ayniyat ve döner sermaye işleri

1) Kurumlarda; bütçe önerilerinin yapılmış olması, ödenek defterlerinin tutulması,

2) İhale yolu ile yapılan satınalmaların mevzuata uygunluğu,

3)Teslim alma, sayım komisyonlarının çalışmalarının kuralınca yürütülmesi,

4) Millî Eğitim Vakfı katkı payları ile ilgili işlemlerin kurallara uygun yürütülmesi,

5) Ücretli okutulan dersleri gösteren aylık çizelgelerin kuralına uygun hazırlanması,

6) Aylık ve ücret bordroları ile özel gider indirimi mevzuatı doğrultusunda düzenlenmesi,

7) Ana sınıfı ücretlerinin kuralına uygun toplanması ve harcanması,

8) Yatılı ve pansiyonlu okullarda ödenek defteri, ambar kontrol defteri , temrinlik malzeme sarf ve takım dağıtım defterleri pansiyon taksit defteri, yatılı öğrenci yoklama defteri, parasız yatılı öğrenci eşya, kitap ve parasız yatılı öğrencilere verilen aylık harçlık defterlerinin usulüne uygun düzenli bir biçimde tutulması,

9) Kooperatif veya kantin hizmetlerinin yürütülmesi,

10) Revir, hasta kayıt ve ilaç defterlerinin zamanında işlenmesi,

11) Özel eğitim okul ve kurumları, özel yönetmeliğinde belirtilen belge, defter ve dosyaların kuralına uygun olarak tutulması,

12) Öğrenci taşıma ve beslenme hizmetlerinin mevzuatına uygun yapılması,

değerlendirilir.

g) Demirbaş

1) A, B, C, demirbaş eşya defterlerinin tutulması,

2) Demirbaş eşya üzerine demirbaş numaralarının yazılması ve bulunduğu bölüme listenin asılması,

3) Demirbaş eşyanın kayıttan düşmesi ve Millî Emlâk Dairesi’ne gönderilmesi,

4) Kullanılmaya ve yoğaltılmaya özgü araç ve gereçlerin, ilgili defterlere kaydedilmesi ve depo giriş çıkış işlemlerinin mevzuat doğrultusunda yapılması,

5) Demirbaş eşya sayım ve dökümünün zamanında yapılarak, görevliler arasında devir teslim işleminin yapılması,

6) Döner sermaye işlerinin mevzuatına göre yürütülmesi,

değerlendirilir.

Bu değerlendirmelerin sonucunda kurum teftiş raporu düzenlenir.

Kurum Teftiş Raporunun Yazılması

Madde 18- Teftiş süresince gözlenen ve belirlenen durumların rapor biçiminde yazılmasıdır.

a) Kurum teftiş raporu; bu yönergenin ekindeki öğretmen ve yönetici teftiş formlarındaki bilgiler ile kurum teftiş raporundaki başlıklar altında toplânan veriler esas alınarak değerlendirilir.

b) Yöneticilerin ve öğretmenlerin başarı durumları puan ve derece olarak isimleri karşısına yazılarak belirtilir. Yapılan denetim sonucunda üstün başarılı olarak değerlendirilen yönetici ve öğretmenlerin ödüllendirilmesine ilişkin öneriler teftişini yapan müfettişlerce yapılır. Diğer personelin değerlendirilmesi olumlu-olumsuz ifadelerle açıklanır.

c) Kurum gereksinimleri bölümünde teftiş sırasında belirlenen personel, araç-gereç, ödenek ve onarım gibi gereksinimleri belirtilir. Bunların giderilmesi ile ilgili önerilerde bulunulur

d) Kurum teftiş raporuna, teftişe katılan bütün müfettiş ve müfettiş yardımcılarının isimleri yazılır. Rapor yönetici teftişini yapan müfettiş ve müfettiş yardımcıları tarafından yazılır ve teftişe katılan tüm müfettişler ve müfettiş yardımcıları tarafından imzalanır.

e) Kurum Teftiş raporundaki başlıklar esas alınarak (değerlendirme bölümü hariç) her kurum için teftiş bitiminde iki adet "Teftiş Tebliği" hazırlanır. Tebliğ müfettiş ve müfettiş yardımcıları tarafından imzalanarak teftiş defterine yapıştırılır, diğeri ise başkanlığa verilir.

f) Kurum teftiş raporu ve formları en geç onbeş gün içinde yazılır ve başkanlığa sunulur.

g) İki örnek olarak düzenlenen kurum teftiş raporu ile yönetici ve öğretmen teftiş formları başkanlığa sunulur. Başkanlık; kurum teftiş raporunun değerlendirme bölümü ile yönetici ve öğretmen teftiş formlarının bir örneğini teftiş edilen kuruma, kurum teftiş raporunun diğer bölümlerini gereği için millî eğitim müdürlüğünün ilgili birimlerine gönderir. Kurum teftiş raporunun bir örneği başkanlıkta saklanır. Öğretmen ve yönetici teftiş formlarının diğer örneklerini ise ilgililerin sicil dosyalarına konulmak üzere sicil hizmetleri bürosuna gönderir.

Yönetici Teftişi

Madde 19- Kurumlarda görevli yöneticilerin gözlenen çalışmalarının değerlendirilmesidir. Yöneticilerin teftişinde kurumların özelliğine göre "Yönetici Teftiş Formu" kullanılır. Yönetici teftiş formu olmayan kurum yöneticilerinin durumu, kurum teftiş raporu ile birlikte değerlendirilir.

Öğretmen Teftişi

Madde 20- Kurumlarda görevli öğretmenlerin başarı durumları, teftiş yapılarak belirlenir. Öğretmenlerin teftişinde kurumun özelliğine göre "Öğretmen Teftiş Formu" kullanılır. Öğretmen teftişi, Millî Eğitimin amaçlarını gerçekleştirmek için düzenledikleri etkinliklerin süresini ve niteliğini gözlemlemek üzere; dershane, salon, laboratuar, atölye ve işliklerde;

a) Eğitim öğretimindeki başarı derecesi hakkında bilgi edinmek,

b ) Olumlu davranışlarını belirlemek,

c) Görevini en iyi biçimde yapmaya özendirmek,

d) Eğitim ve öğretimde birliği sağlamak üzere rehberlik ve yardımda bulunmak,

e) Kurumda uyguladıkları öğretim yöntem ve tekniklerini geliştirmek,

f) Öğretim araç ve gereçlerinin sağlanmasında ve kullanmasında yardımcı olmak,

g) Öğrenci başarısının bilimsel yöntemler ile ölçülmesi ve değerlendirilmesinde yardım etmek,

h) Karşılaştığı sorunların çözümünde yol göstermek.

ı) Özel eğitim gerektiren öğrenciler için aldığı önlemleri geliştirmek ve yönlendirmek,

i) Sınıf içi ve çevredeki eğitimsel liderliğini belirlemek,

için yapılır.

Eğitim Öğretimde Rehberlik ve Teftişin Usul ve Esasları

Madde 21- Rehberlik ve teftiş yapılırken aşağıdaki usul ve esaslar gözönünde bulundurulur.

a) Öğrencilerin, Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda yetiştirilmeleri değerlendirilir.

b) Ana sınıfı öğretmenleri, sınıf öğretmenleri ve özel eğitim sınıfı öğretmenlerinin çalışmaları sınıfın genel durumuna bakılarak bütün derslerde öğrencilere kazandırdığı bilgi, beceri ve davranışlara göre değerlendirilir.

c) Branş öğretmenlerinin rehberlik ve teftişinde, okuttukları derslerde öğrencilerine kazandırdığı bilgi, beceri ve davranışları değerlendirilir. Birden fazla ders okutan branş öğretmenlerinin ana branşları esas alınmak üzere okuttukları en az iki dersin rehberlik ve teftişleri yapılarak değerlendirilir.

d) Rehber öğretmenlerinin rehberlik ve teftişleri "Rehber Öğretmen Teftiş Formu"ndaki davranışlar değerlendirilerek yapılır. Rehberlik Araştırma Merkezlerinde görev yapan rehber öğretmenlerin çalışmaları ise kurum teftişi ile birlikte değerlendirilir.

e) Rehberlik ve teftiş, grupça yapılan plânlamaya uygun olarak yürütülür.

f) Rehberlik ve teftişten önce ve sonra öğretmenle görüşülür. Öğretmenin rehberlik ve teftişinde gerekli görülürse yöneticiden bilgi alınır.

g) Müfettiş veya yetkili kılınmış müfettiş yardımcısı sınıfa öğretmenle birlikte girer ve birlikte çıkar.

h) Müfettiş veya yetkili kılınmış müfettiş yardımcısı teftiş sırasında sınıfın bir üyesi gibi davranır.

I) Rehberlik ve teftişte çevre koşulları ve olanakları dikkate alınır.

i) Teftiş sonunda yapılan değerlendirmeler kesin olarak belirlenir.

j) Rehberlik ve teftiş sonunda zümre ve şube öğretmenleri ile ayrı ayrı görüşülür gerekirse birlikte toplântılar düzenlenir.

k) Gözlenen davranışlarla ilgili olarak gerektiğinde öğretmen ve öğrencilere soru sorulabilir, açıklama yapılabilir, bilgi ve belge istenebilir.

l) Öğretmenler ile aday öğretmenlerin teftişi en az iki ders saati içinde yapılır.

Diğer Personelin Teftişi

Madde 22- Kurumda çalışan yönetici ve öğretmenlerin dışında kalan diğer personelin çalışmaları, kurum teftişi ile yapılarak, olumlu veya olumsuz ifadelerle değerlendirilir.

Hizmetiçi Eğitim Gereksinimi

Madde 23- Yapılan teftiş sonucu kurum teftiş raporu veya teftiş formlarında hizmet içi eğitim gereksinimi belirlenen yönetici, öğretmen ve diğer personelin hizmet içi eğitim gereksinimi, alanlarına göre gruplândırılarak Mayıs ayının son haftası içerisinde grup başkanınca başkanlığa sunulur. Başkanlık, eğitim ve öğretim etkinliklerinin yapılmadığı bir zamanda, ilgili birimlerle eş güdüm yaparak yerel olanaklarla hizmet içi eğitim gereksinimlerinin giderilmesini sağlar.

Kurum Başarı Puanı

Madde 24- Kurumlarda görevli ve değerlendirmeye alınan bütün yönetici ve öğretmenlerin almış oldukları puanlarının toplamının aritmetik ortalaması alınarak belirlenir.

Kurumların Ödüllendirilmesi

Madde 25- Yapılan denetim sonucunda eğitim bölgesi veya yerleşim alanı bazında kurum başarı puanına göre en yüksek puanla değerlendirilen kurum, valilikçe bu Yönergenin 11 numaralı ekinde yer alan "Başarı Belgesi" ile ödüllendirilir. Ancak, aynı eğitim bölgesi veya yerleşim alanının farklı teftiş gruplarınca denetlenmesi halinde en başarılı kurumun belirlenmesi, teftiş sonuçlarına göre en yüksek puan alan kurum ödüllendirilir.

Seminer ve Kurs Teftişi

Madde 26- Öğretmenlerin, öğretim yılı başı ve sonunda belli bir plân ve programa bağlı olarak yaptıkları çalışmalar ile öğrenci başarısını artırmak amacıyla yapılan ders dışı kurslar teftiş edilir.

Teftiş sonunda yapılan çalışmalarla ilgili "Seminer ve Kurs Teftişi" rapor düzenlenir.

Madde 27- Seminer ve Kurs Teftişinde İncelenecek Durumlar

a) Seminer ve kurs programı ile plânların incelenmesi,

b) Çalışmaların belirlenen plân ve programlarına göre yürütülmesi,

c) Kurs ve seminerle ilgili iş ve işlemlerin amacına uygun yürütülmesi,

değerlendirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 28- Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Ocak 2000 tarih ve 2508 sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanan Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesi ve Teftiş Formları yürürlükten kalkar.

Geçici Madde 1- Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre norm kadrosu fazlası olup, sınıf veya ders sorumluluğu verilmeyen öğretmenlere bu Yönergenin 15 inci maddesinin (ö) fıkrası hükmü uygulanmaz.

Yürürlük

Madde 29- Bu Yönerge onay tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 30- Bu Yönerge Millî Eğitim Bakanı tarafından yürütülür.

 Not : Aşağıdaki bilgiler Tebliğler Dergisi 2508 'den alınmıştır.